آسیب شناسی دیدگاه فرقه شیخیه در مورد حیات امام زمان(عج)

فرقه شیخیه در اوایل قرن سیزدهم هجری توسط شیخ احمد احسایی پدید آمد. این فرقه با خوانشی متفاوت از برخی اعتقادات شیعه باعث انحراف جدی از مبانی تفکر شیعی گردید. از جمله این اعتقادان بحث معاد جسمانی و نیابت خاصه امام زمان(عج) است. دیدگاه این فرقه در مورد اخیر اعتقاد به استمرار نیابت خاصه به گونه ای است( باور به رکن رابع)که می توان این فرقه را به عنوان یکی از آبشخورهای اصلی دو فرقه بابیت و بهاییت در نظر گرفت. در این نوشتار، ضمن نقد و بررسی دیدگاه شیخیه در باب حیات امام زمان(عج)، با روش تحلیلی توصیفی به بررسی وجوه تاثیر گذار تفکر شیخیه بر شکل گیری دو فرقه مذکور پرداخته می شود. از نظر بزرگان شیخی، حیات دنیوی امام زمان(عج) با بدن عنصری ناممکن است و بر این اساس ایشان برای تبیین کیفیت حیات امام، دست به دامان عوالم موهومی چون هورقلیا و مکان هایی چون جابلقا و جابرسا شده اند. در تفکر شیخیه، امام زمان با بدنی هورقلیایی در عوالم مذکور حیات دارد. احتمالا همین مساله باعث می شود مساله ختم نیابت خاصه در دوران غیبت کبری که مورد پذیرش عمومی شیعیان است، از نظر آنها به معنای قطع ارتباط حضرت با شیعیان تلقی شود. لذا شیخیه برای رفع این محذور، ختم نیابت خاصه را انکار کرده و بر اساس مبنای رکن رابع، به بیان ویژگی های نایبان خاص امام مبادرت ورزند. مبانی شیخیه در مساله حیات امام زمان(عج)تاثیر بسزایی در ایجاد توهم بابیت، مهدویت و نبوت باب و بهالله داشته است به گونه ای که می توان ادعا کرد اگر تفکر شیخیه وجود نمی داشت به احتمال قوی، توهم باب و بهالله هم به وجود نمی آمد.

کلیدواژه ها:

شیخیه ، هورقلیا ، جابلقا ، نیابت خاصه ، رکن رابع