اهمیت تربیت اخلاقی در سنین ابتدایی

هدف پژوهش حاضر بررسی اهمیت و وضعیت تربیت اخلاقی دانش آموزان دوره ابتدایی و شناسایی عوامل موثر بر ارتقاء این مقوله در مدارس شهرستان ملایر بود. پژوهش به روش توصیفی-پیمایشی و با رویکرد ترکیبی (کمی و کیفی) انجام شد. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان پایه اول ابتدایی شهرستان ملایر در سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۲ بود که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی و جدول مورگان، ۳۵۰ نفر از دانش آموزان به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته تربیت اخلاقی (شامل ابعاد مسئولیت پذیری، همدلی، صداقت و احترام به دیگران) بود که روایی آن توسط خبرگان و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ (۸۷/۰) تایید شد. برای جمع آوری داده های کیفی نیز از مصاحبه نیمه ساختاریافته با معلمان و والدین بهره گرفته شد. داده های کمی با استفاده از آزمون های آماری توصیفی و استنباطی (مانند تی و همبستگی پیرسون) و داده های کیفی با تحلیل محتوای موضوعی مورد بررسی قرار گرفتند. یافته های پژوهش نشان داد که وضعیت تربیت اخلاقی دانش آموزان در سطح نسبتا مطلوبی قرار دارد، اما بین مدارس مختلف – به ویژه در نحوه و میزان اجرای برنامه های آموزش اخلاقی – تفاوت معناداری وجود دارد. دانش آموزانی که در مدارس دارای برنامه های فعال تربیت اخلاقی تحصیل می کردند، در شاخص هایی مانند مسئولیت پذیری و احترام به دیگران نمرات بالاتری کسب کردند. همچنین نتایج نشان داد دختران در ابعاد همدلی و مسئولیت پذیری نسبت به پسران عملکرد بهتری داشته اند. علاوه بر این، رابطه مثبت و معناداری بین میزان مسئولیت پذیری و موفقیت تحصیلی، و همچنین بین احترام به دیگران و مهارت حل تعارض مشاهده شد. در بخش کیفی، تاکید معلمان و والدین بر اثربخشی روش های غیرمستقیم (مانند قصه گویی و فعالیت های گروهی) و نقش تعیین کننده معلمان و والدین در تقویت رفتارهای اخلاقی دانش آموزان برجسته شد. در مجموع نتایج این پژوهش نشان داد که ارتقاء سطح تربیت اخلاقی در مدارس ابتدایی مستلزم رویکردی چندبعدی شامل برنامه ریزی هدفمند، آموزش تخصصی معلمان، مشارکت فعال والدین، و استفاده از روش های نوین و عملی است. تقویت این شاخص ها می تواند بنیان رشد فردی و اجتماعی کودکان و شکل گیری جامعه ای سالم و اخلاق مدار را فراهم سازد.

کلیدواژه ها:

تربیت اخلاقی ، ابتدایی ، دادهه ای کمی ، آزمون