واکاوی عوامل اثرگذار بر خزش شهری در کلان شهر کرمانشاه (نمونه موردی: روستاهای دره دراز، نوکان، ده پهن، کرناچی)

در چند دهه اخیر خزش و توسعه فیزیکی بدون برنامه شهرها، پیامدهای مثبت و منفی بی شماری را بر سکونتگاه های پیراشهری تحمیل کرده است. در همین رابطه، پژوهش حاضر با هدف واکاوی عوامل اثرگذار بر خزش شهری در کلان­شهر کرمانشاه انجام شده است. این پژوهش، از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش در زمره تحقیقات توصیفی- تحلیلی  و پیمایشی می­باشد و گردآوری اطلاعات به دو روش کتابخانه ای و میدانی صورت گرفته است. جامعه آماری این پژوهش روستائیان (سرپرست خانوار) است. جامعه محلی دربرگیرنده چهار سکونتگاه روستایی دره­دراز، نوکان، ده پهن وکرناچی در پیرامون کلان­شهر کرمانشاه می­باشد. جهت تعیین حجم نمونه از فرمول «کوکران» استفاده شد و حجم نمونه ۳۷۰ نفر برآورد گردید. توزیع حجم نمونه در هر یک از روستاهای مورد مطالعه، براساس روش نمونه گیری سهمیه ای بوده است. به­منظور تحلیل داده ها از نرم­افزار «spss» و «smart pls» و برای تجزیه­وتحلیل فضایی از تکنیک «آنتروپی شانون» و «کوداس» استفاده شد. یافته های حاصل از این پژوهش نشان­داد؛ در بعد اقتصادی عامل وضعیت پس­انداز بیشترین بار عاملی را داشت، در بعد اجتماعی عامل حس همبستگی اجتماعی با شهردارای بیشترین بار عاملی بود و در بعد محیطی عامل راه ارتباطی بیشترین بار عاملی را دارا بود. همچنین نتایج تکنیک «کوداس» نشان­داد، تمام روستاها در سطوح متفاوتی تحت تاثیر خزش شهری قرار دارند. و از بین چهار روستای مورد مطالعه، روستای کرناچی بیشترین تاثیر را از خزش داشته و در رتبه اول قرار دارد. در رتبه دوم روستای نوکان، در رتبه سوم روستای دره­دراز و در رتبه چهارم نیز روستای ده­پهن قراردارد. نتایج نشان­می دهد افزایش جمعیت و پیشروی شهرها به سمت حاشیه به­علت توسعه فیزیکی، سبب بلعیدن روستاهای پیراشهری گردیده و تاثیرات مثبت و منفی زیادی در ابعاد کالبدی-محیطی ، اقتصادی و اجتماعی داشته است.

کلیدواژه ها:

خزش شهری ، الحاق روستاشهری ، سکونتگاه های روستایی پیراشهری ، شهرکرمانشاه