تاثیر ملاتونین بر تنش ناشی از فرار فومسافن روی چغندرقند (Beta vulgaris L.) در شرایط گلخانه

تنش ناشی از پسمان خاکی و یا فرار فومسافن روی چغندرقند می­تواند بهره­وری تولید آنرا کاهش دهد. پژوهش حاضر با هدف مصون­سازی چغندرقند در برابر تنش ناشی از فرار فومسافن با ملاتونین، به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با پنج تکرار در بهار ۱۴۰۲ در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه بوعلی سینا همدان اجرا گردید. عامل اول شامل کاربرد چهار دوز فومسافن (۰، ۱۰۰۰/۱، ۱۰۰/۱ و ۱۰/۱ دوز برچسب شده) در مرحله چهار برگی چغندرقند بود. عامل دوم شامل سه سطح روش کاربرد ملاتونین (عدم کاربرد، پیش تیمار بذر و محلول­پاشی بوته در مرحله دو برگی با محلول ملاتونین ۱ میلی­مولار) بود. در غیاب فومسافن، محلول­پاشی بوته با ملاتونین تاثیری بر وزن بوته نداشت ولی پیش تیمار بذر با ملاتونین وزن خشک ریشه را از ۴۶/۰ به ۵۶/۰ گرم و وزن خشک اندام هوایی را از ۱/۲۱ به ۱/۳۶ گرم افزایش داد. کاربرد ۱۰۰۰/۱ دوز برچسب شده فومسافن موجب گیاه­سوزی ۷۱ درصدی شد که با پیش تیمار بذر و محلول­پاشی بوته با ملاتونین به ترتیب به ۵۴ و ۴۲ درصد کاهش پیدا کرد. اگرچه فعالیت آنزیم­ سوپراکسید دیسموتاز و کاتالاز با افزایش دوز فومسافن به طور پیوسته کاهش یافت، اما در هر سطحی از دوز علف­کش، ملاتونین سبب افزایش معنی­دار فعالیت آنها شد و تفاوتی بین روش کاربرد ملاتونین نیز مشاهده نشد. فعالیت آنزیم پراکسیداز با افزایش دوز فومسافن ابتدا یک روند افزایشی و سپس کاهشی نشان داد. در کل، فعالیت آنزیم پراکسیداز در روش محلول­پاشی بوته با ملاتونین بیشتر از روش پیش تیمار بذر با ملاتونین بود. در هر سطحی از دوز فومسافن، ملاتونین توانست محتوی مآلون­دی­آلدئید را در چغندرقند کاهش دهد و تفاوتی بین روش کاربرد ملاتونین نیز مشاهده نشد. براساس نتایج، ملاتونین قادر به کاهش تنش ناشی از فرار فومسافن روی چغندرقند است.

کلیدواژه ها:

بادبردگی ، تنش ، علف کش ، چغندرقند ، هورمون