مقایسه میزان آلودگی سه رقم پرتقال به مگس میوه مدیترانه ای، Ceratitis capitata (Dip.: Tephritidae)

مگس میوه مدیترانه ای، Ceratitis capitata (Wiedemann)، آفت کلیدی درختان مرکبات در شمال ایران است. در این تحقیق، در باغ آزمایشی تاثیر سه رقم مرکبات (سیاورز، تامسون ناول و خونی) بر فراوانی جمعیت و خسارت مگس میوه مدیترانه ای در دو سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ بررسی شد. همچنین، در آزمایشگاه ترجیح میزبانی حشرات کامل مگس نسبت به میوه های سه رقم پرتقال بررسی شد. در ادامه، مقادیر ترکیبات فرار در میوه های سه رقم مورد نظر اندازه گیری شد. نتایج آزمایش های صحرایی نشان داد که تعداد حشرات کامل مگس میوه به ازای تله، تعداد لارو به ازای میوه، و درصد میوه های آلوده در رقم خونی در مقایسه با سیاورز کمتر بود. نتایج آزمایش های ترجیح میزبانی نشان داد که کمترین و بیشترین تعداد سوراخ تخم گذاری و نیز تعداد لارو به ازای میوه به ترتیب روی ارقام خونی و سیاورز مشاهده شد. میوه های رقم پرتقال خونی با داشتن مقادیر بالاتر آلفا و بتا پینن (۰/۵ درصد) و لینالول (۰/۴ درصد) در مقایسه با دو رقم دیگر، به احتمال دورکنندگی بیشتری برای تخم گذاری مگس های ماده داشت. میوه های رقم سیاورز با مقادیر کمتر آلفا و بتا پینن (۰/۲ درصد) و لینالول (۰/۱ درصد) به احتمال جلب کنندگی بیشتری برای تخم گذاری حشرات کامل مگس داشت. این یافته ها نشان می دهد غلظت ترکیبات فرار میوه های سه رقم مورد مطالعه در ترجیح میزبانی C. capitata تاثیر دارد. بنابراین، شناسایی رقم های حاوی ترکیبات آلی فرار دورکننده برای مگس میوه مدیترانه ای می تواند در برنامه های اصلاح ارقام مرکبات و مدیریت آفت موثر باشد.

کلیدواژه ها:

ترکیبات فرار ، ترجیح میزبانی ، خسارت ، رقم ، مگس میوه مدیترانه ای