مرور نظام مند بازی درمانی و تاثیر آن بر کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه/بیش فعالی (ADHD): تمرکز بر شواهد و کاربردی سازی

اختلال نقص توجه/بیش فعالی (ADHD) به عنوان یکی از شایع ترین اختلالات عصبی-رشدی دوران کودکی، چالش های قابل توجهی در یادگیری، رفتار و تعاملات اجتماعی ایجاد می کند. با توجه به محدودیت ها و نگرانی های مرتبط با درمان های دارویی، بازی درمانی به عنوان یک مداخله غیرتهاجمی، جذاب و مبتنی بر نقاط قوت کودک، جایگاه ویژه ای در پژوهش ها و کاربست های بالینی ایران یافته است. این مقاله مروری نظام مند، با تاکید بر پژوهش های داخلی منتشرشده در مجلات معتبر فارسی (۱۳۹۴ تا ۱۴۰۲) و تلفیق آن با گزیده ای از شواهد بین المللی کلیدی، به بررسی اثربخشی انواع رویکردهای بازی درمانی بر علائم اصلی ADHD (بی توجهی، بیش فعالی، تکانشگری) و حوزه های عملکردی مرتبط (مهارت های اجتماعی، هیجانی، کارکردهای اجرایی و عزت نفس) می پردازد. مرور حاضر نشان می دهد که مداخلاتی مانند بازی درمانی شناختی-رفتاری (CBPT)،بازی درمانی کودک محور (CCPT) ، بازی های رایانه ای شناختی وآموزش والدین مبتنی بر بازی، در بافت فرهنگی ایران نیز قابلیت کاهش مشکلات رفتاری، بهبود توجه و تمرکز، تقویت مهارت های اجتماعی و هیجانی و افزایش کیفیت زندگی کودکان مبتلا و خانواده های آنان را دارند. با وجود چالش هایی چون ناهمگونی روش ها و نیاز به مطالعات طولی مدت تر داخلی، نتایج حاکی از پتانسیل بالای بازی درمانی به عنوان جزئی مکمل و موثر در برنامه های درمانی چندبعدی ADHD در ایران است. این مقاله با ارائه تحلیل انتقادی و پیشنهادهای کاربردی، راهنمای عملی ارزشمندی برای درمانگران، معلمان، والدین و سیاست گذاران آموزشی-بهداشتی کشور فراهم می کند.

کلیدواژه ها:

بازی درمانی ، اختلال نقص توجه/بیش فعالی (ADHD) ، کودکان ، مرور نظام مند ، پژوهش های داخلی ، مداخله غیردارویی ، مهارت های شناختی ، مهارت های اجتماعی ، ایران.