بررسی نقش کلیسا در ارتقاء زندگی روستانشینان ارمنی ایران با تکیه بر روستاهای ولایات آذربایجان و اصفهان در دوره قاجار

کلیسا به عنوان نماد هویت فرهنگی و مذهبی ارمنیان، نقش کلیدی در حفظ زبان، فرهنگ، سنت ها و تداوم حیات روستاییان ارمنی در ایران ایفا کرده است. این نهاد، علاوه بر تامین نیازهای مذهبی و برگزاری آیین های خاص، به عنوان مرکزی اجتماعی، آموزشی و حمایتی نیز عمل می کرد. روحانیون کلیسا به عنوان راهنمایان معنوی و مشاوران اجتماعی به روستاییان در مواجهه با مسائل مختلف یاری می رساندند. این ارتباط نزدیک میان کلیسا و جامعه ارمنی موجب شد تا روستاییان ارمنی بتوانند هویت خود را حفظ کرده و در برابر چالش ها و بحران های گوناگون مقاومت نمایند. این پژوهش درصدد است با رویکردی توصیفی-تحلیلی به پرسش های زیر پاسخ دهد: ۱- کلیسا چه نقشی در تداوم زندگی روستاییان ارمنی در ایران ایفا کرده است؟ ۲- روستاییان ارمنی چه نقش و کارکردی در جامعه ایران بر عهده داشته اند؟یافته های این پژوهش نشان می دهد که کلیسا به عنوان نهادی دینی در مسیحیت، یگانه عامل پیونددهنده روستاییان ارمنی و همچنین واسطه ارتباطات آنان با حکومت ایران بوده است. در دوره های مختلف، علی رغم ضعف ساختاری و نظارتی حکومت مرکزی، اربابان و حکام محلی در ولایت های آذربایجان و اصفهان به استثمار و چپاول دارایی های روستاییان ارمنی می پرداختند. کلیسا، به منظور بهبود شرایط زندگی و تداوم حیات روستاییان ارمنی در این مناطق، سیاست های خاصی را به اجرا می گذاشت. این سیاست ها با هدف ایجاد همزیستی پایدار میان مسلمانان و مسیحیان پی ریزی شده بود و جلب حمایت حکومت های ایرانی را نیز در نظر داشت.

کلیدواژه ها:

کلیسا ، روستانشینان ارمنی ، آذربایجان ، اصفهان ، قاجار