بررسی تاثیر نوروفیدبک مبتنی بر امواج گاما بر بهبود انعطاف پذیری شناختی در نوجوانان مبتلا ADHD مقاوم به دارو

اختلال نقص توجه/بیش فعالی (ADHD) یکی از شایع ترین اختلالات نورورفتاری در دوره نوجوانی است که با علائمی نظیر عدم تمرکز، بیش فعالی و رفتارهای تکانشی شناخته می شود. در حالی که درمان های دارویی مانند متیل فنیدات (ریتالین) به عنوان خط اول درمان استفاده می شوند، شمار قابل توجهی از نوجوانان به این درمان ها پاسخ موثر نمی دهند یا با عوارض جانبی شدید مواجه می گردند. این وضعیت نیاز به مداخلات غیر دارویی مکمل و جایگزین، به ویژه مداخلاتی با رویکرد عصبی روان شناختی را برجسته می سازد. یکی از این مداخلات، نوروفیدبک مبتنی بر امواج گاما است که به واسطه ی تقویت فعالیت های مغزی مرتبط با عملکرد اجرایی، می تواند منجر به بهبود انعطاف پذیری شناختی شود؛ قابلیتی که در نوجوانان مبتلا به ADHD به طور قابل توجهی آسیب دیده است. در این پژوهش نیمه تجربی، با استفاده از طرح پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل، تاثیر نوروفیدبک مبتنی بر امواج گاما بر بهبود انعطاف پذیری شناختی در ۴۰ نوجوان پسر ۱۳ تا ۱۷ ساله مبتلا به ADHD مقاوم به دارو مورد بررسی قرار گرفت. نمونه گیری به صورت هدفمند از مراکز روان شناسی معتبر تهران انجام شد. گروه آزمایش طی ۲۰ جلسه ی ۴۵ دقیقه ای تحت درمان نوروفیدبک قرار گرفت و گروه کنترل در لیست انتظار باقی ماند. ابزار اندازه گیری، آزمون انعطاف پذیری شناختی ویسکانسین (WCST) بود که در هر دو نوبت برای شرکت کنندگان اجرا شد.نتایج تحلیل آماری با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس (ANCOVA) نشان داد که میانگین نمرات انعطاف پذیری شناختی در گروه آزمایش پس از دریافت نوروفیدبک، به طور معناداری نسبت به گروه کنترل افزایش یافت(P>۰.۰۰۱). همچنین مشاهده شد که تعداد خطاهای مداوم کاهش یافته و شاخص تغییر طبقه افزایش چشمگیری داشته است، که بیانگر افزایش قابلیت ذهنی برای جابه جایی شناختی و انطباق با تغییرات محیطی است. این یافته ها بیانگر تاثیر مثبت نوروفیدبک گاما بر بازتوانی نوروشناختی در نوجوانان مقاوم به دارو هستند. در جمع بندی، نتایج مطالعه حاضر از کارآمدی نوروفیدبک مبتنی بر امواج گاما در بهبود انعطاف پذیری شناختی نوجوانان مبتلا به ADHD مقاوم به دارو حمایت می کند. با توجه به عدم پاسخ دهی کامل این گروه از نوجوانان به درمان های دارویی، استفاده از نوروفیدبک می تواند به عنوان یک روش مکمل نوین و اثربخش در مداخلات روان درمانی مورد توجه قرار گیرد. این یافته ها همچنین می توانند زمینه ساز گسترش پژوهش های آینده در حوزه مداخلات مبتنی بر فناوری های عصبی در درمان اختلالات شناختی–رفتاری باشند..

کلیدواژه ها:

نوروفیدبک ، WCST ، ADHD ، توانبخشی شناختی ، مداخلات رفتاری شخصی سازی شده.