پرورش سواد رسانه ای در فرایند های تربیتی

در دنیای امروز که رسانه ها بخش جدایی ناپذیری از زندگی روزمره افراد شده اند، سواد رسانه ای به عنوان یکی از ارکان کلیدی تربیت انسان های آگاه و مسئول مطرح می شود. ورود پرشتاب فناوری های ارتباطی به زندگی کودکان و نوجوانان، لزوم تجهیز آن ها به مهارت های تحلیل و ارزیابی محتوای رسانه ای را بیش از پیش ضروری ساخته است. در این مقاله، تلاش می شود نقش و جایگاه پرورش سواد رسانه ای در فرآیندهای تربیتی مورد بررسی قرار گیرد و ابعاد مختلف آن از منظر تربیتی، فرهنگی و اجتماعی تبیین شود. مطالعه پیشینه پژوهش های داخلی و خارجی نشان می دهد که آموزش سواد رسانه ای موجب رشد تفکر انتقادی، ارتقاء مهارت های ارتباطی، افزایش خودآگاهی و تقویت مسئولیت پذیری اجتماعی در نسل جوان می شود. از سوی دیگر، مدارس، خانواده ها و رسانه ها به عنوان سه ضلع مثلث تربیتی، نقش تعیین کننده ای در توسعه یا تضعیف سواد رسانه ای دارند. در این راستا، توجه به برنامه ریزی درسی، آموزش معلمان، مشارکت والدین و سیاست گذاری های کلان فرهنگی از جمله عوامل موثر در تحقق این امر به شمار می رود. در این مقاله، ضمن تبیین مفهومی سواد رسانه ای، به بررسی فرصت ها و تهدیدهای موجود در محیط رسانه ای، روش های تربیت رسانه ای، جایگاه آن در اسناد تحولی آموزش و پرورش ایران و همچنین تجارب جهانی در این زمینه پرداخته خواهد شد. یافته ها نشان می دهد که پرورش سواد رسانه ای نه تنها ابزاری برای حفاظت از کودکان و نوجوانان در برابر آسیب های رسانه ای است، بلکه بستری برای تقویت هویت فرهنگی، عقلانیت انتقادی و مشارکت فعال در جامعه محسوب می شود.

کلیدواژه ها:

سواد رسانه ای ، تربیت رسانه ای ، آموزش و پرورش ، مهارت های تفکر انتقادی ، تحلیل رسانه.