ارزیابی وضعیت تغذیه گیاه چغندر قند در استان سمنان (شاهرود) با روش انحراف از درصد بهینه (DOP): نتایج یک مطالعه دو ساله

این پژوهش برای ارزیابی وضعیت تغذیه گیاه چغندر قند (Beta vulgaris) و مدیریت بهینه آن با روش انحراف از درصد بهینه ((DOP به مدت دو سال زراعی (۱۳۹۷ و ۱۳۹۸) در شهرستان شاهرود، استان سمنان اجرا شد. در هر سال، ۳۰  مزرعه که ویژگی های خاک متفاوتی داشتند، انتخاب شدند. نمونه برداری برگ چغندر قند حدود ۹۰ تا ۱۲۰ روز پس از کاشت و از برگ های جوان کامل و سالم انجام شد. در این پژوهش، گروه دارای عملکرد زیاد مزارع چغندر قند، در روش DOP از طریق ریاضی، آماری و کاربرد تابع تجمعی متمایز شد. نتایج حاصل نشان داد که ۳/۸۳ درصد و ۴۵ درصد مزارع  چغندر قند مورد مطالعه به ترتیب دارای کمبود فسفر و پتاسیم در خاک بودند. میانگین عملکرد چغندر قند در کل مزارع مورد مطالعه، ۱/۶۱ تن بر هکتار تعیین شد. فراوانی کمبود عناصر غذایی در مزارع مورد مطالعه برای عناصر غذایی پرمصرف نیتروژن ۵۶ درصد، پتاسیم ۵۲ درصد و فسفر ۴۰ درصد بود و برای عناصر غذایی کممصرف آهن ۵۸ درصد، منگنز ۵۶ درصد، مس ۵۴ درصد، روی ۵۲ درصد و بور ۴۲ درصد بود. در روش DOP، محدودیت عناصر غذایی پرمصرف در مزارع با عملکرد کم به ترتیب N > K > P  و محدودیت عناصر غذایی کم مصرف به ترتیب Fe > Mn > Cu > Zn > B  بودند. شاخص تعادل تغذیه ای (NBI) که از مجموع قدر مطلق شاخص های DOP محاسبه شد، نشانگر عدم تعادل نسبی بین عناصر غذایی جذب شده به وسیله این گیاه در مزارع چغندر قند استان سمنان بود. این وضعیت ناشی از مدیریت نامناسب آبیاری و کوددهی در این مزارع بود. با توجه به نتایج روش DOP، برای افزایش عملکرد چغندر قند در این استان، باید به مصرف عناصر غذایی پرمصرف (نیتروژن و پتاسیم) و عناصر غذایی کم مصرف (آهن، منگنز، مس و روی) توجه ویژه ای شود.

کلیدواژه ها:

ارزیابی حاصلخیزی خاک ، تجزیه گیاه ، تعادل عناصر غذایی ، مدیریت مصرف کود