بررسی تغییرات زمانی و مکانی تبخیر-تعرق پتانسیل در استان آذربایجان شرقی با بهره گیری از تصاویر سنجنده مودیس

تبخیر-تعرق پتانسیل در ارزیابی تغییرات اقلیمی و حفظ زیست بوم ها نقش مهمی دارد و می تواند به پیش بینی وضعیت منابع آب و تعیین نیاز آبی گیاهان کمک کند. هدف پژوهش حاضر، پهنه بندی تبخیر-تعرق پتانسیل در استان آذربایجان شرقی است که به شناسایی و تحلیل پهنه های اقلیمی از نظر تبخیر-تعرق پتانسیل و بررسی تغییرات مکانی و زمانی آن در هر پهنه می پردازد. برای این کار، داده های تبخیر-تعرق پتانسیل ایستگاه های هشترود، بناب، جلفا، کلیبر، مرند، مراغه، میانه، سهند، سراب و تبریز به عنوان ایستگاه های  معرف در سطح استان آذربایجان شرقی از سنجنده مودیس با استفاده از کدنویسی در محیط گوگل ارث تهیه گردید. سپس، برای تبدیل فواصل زمانی ۸ روزه به داده های روزانه، از فیلتر کالمن و روش اسپیلاین مکعبی بهره گرفته شد. در ادامه، میانگین داده های پردازش شده محاسبه و تبخیر-تعرق پتانسیل در فواصل زمانی ۵ ساله از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۲۴ به دست آمد. در نهایت، داده های مرتب شده با روش های درون یابی کریجینگ و وزن دهی معکوس فاصله با استفاده از برنامه ArcGIS پهنه بندی گردیدند. نتایج نشان داد که شهرستان جلفا واقع در شمال غرب استان، به طور مداوم دارای بالاترین مقادیر تبخیر-تعرق پتانسیل بوده است. این روند ثابت نشان دهنده شرایط اقلیمی خاص و ویژگی های جغرافیایی این منطقه است که باعث افزایش تبخیر-تعرق پتانسیل در این منطقه می شود. به طور کلی، نتایج نشان دهنده روند افزایشی قابل توجهی در مقادیر تبخیر-تعرق پتانسیل در استان آذربایجان شرقی در بازه زمانی مورد مطالعه از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۲۴ بود. این افزایش می تواند ناشی از تغییرات اقلیمی، فعالیت های انسانی و تغییرات الگوی بارش باشد.

کلیدواژه ها:

Arc GIS ، وزن دهی معکوس فاصله ، استان آذربایجان شرقی ، پهنه بندی ، تبخیر-تعرق پتانسیل ، داده های ماهواره ای ، مودیس