تعیین قابلیت ترکیب لاین های فلفل دلمه ای (.Capsicum annuum L) نارنجی گلخانه ای از نظر ویژگی های میوه

هدف: بخش اعظم بذر هیبرید سبزی و صیفی کشور وارداتی است و انتظار می ­رود بتوان تا سال ۱۴۱۰ به چالش وابستگی شدید به کشورهای خارجی در این حوزه با تولید بذر هیبرید داخلی غلبه کرد. پیش نیاز هر برنامه به­ نژادی گیاهی و تولید بذر هیبرید، انتخاب والدین همراه با اطلاعات مربوط به ماهیت عملکرد ژن ­های کنترل کننده صفات مختلف است. از طریق تلاقی دای­ آلل بین لاین­ های والدینی می توان اطلاعاتی در مورد وراثت پذیری، انواع اعمال ژنی دخیل در بیان صفات و پیش بینی عملکرد نتاج به دست آورد.مواد و روش­ ها: به منظور ارزیابی ترکیب پذیری ۷ لاین فلفل دلمه­ ای نارنجی حاصل از ۶ نسل خودگشنی، تلاقی دی ­آلل یک­طرفه انجام شد و ۲۱ هیبرید حاصل به همراه ۷ لاین والدینی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با ۳ تکرار کشت شدند. در هر تکرار از هر تیمار (هیبریدها یا والدین) ۱۰ بوته و در مجموع ۳۰ بوته در گلخانه کشت شد. صفات طول و قطر میوه، ضخامت گوشت، ضخامت دم میوه و وزن میوه و عملکرد میوه در کل دوره رشد ثبت و مورد بررسی قرار گرفت.نتایج: نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اختلاف بین ژنوتیپ ها (لاین های والدینی و هیبریدها) برای تمامی صفات مورد مطالعه در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. بنابراین تجزیه گریفینگ به روش دوم انجام شد و مجموع مربعات بین ژنوتیپ ها به ترکیب پذیری عمومی و خصوصی تفکیک و نوع عمل ژن مورد آزمون قرار گرفت. با توجه به این که واریانس ترکیب پذیری عمومی والدها و واریانس ترکیب پذیری خصوصی هیبریدها از نظر تمام صفات معنی دار بود، وجود اثرات افزایشی و غیر افزایشی در کنترل ژنتیکی صفات موردمطالعه مورد تائید قرار گرفت. نتایج نشان داد با وجود آنکه اثرات ژنی افزایشی و غیر افزایشی در کنترل صفات مورد ارزیابی نقش دارند اما اثرات غیر افزایشی نقش مهم تری در کنترل همه صفات بازی می کنند. چرا که نسبت بیکر زیر ۵/۰ بود. مقادیر پایین واریانس ترکیب پذیری عمومی به ترکیب پذیری خصوصی نشان داد که اثرات غیر افزایشی (غالبیت و یا اپیستازی) نقش بیشتری در کنترل صفات نقش دارند.نتیجه­ گیری: هیبریدهای ۳۱×۲۰، ۳۰×۲۵ و ۳۳×۳۰ به دلیل داشتن عملکرد بالا و صفات مطلوب و قابلیت رقابت با هیبریدهای شاهد تجاری جهت انجام آزمایشات DUS و معرفی رقم پیشنهاد می گردند.

کلیدواژه ها:

اثرات ژنی ، ترکیب پذیری عمومی و خصوصی ، درجه غالبیت