شناخت عوامل اقتصادی – اجتماعی اثرگذار بر تمایل شالیکاران شهرستان شوشتر به کشت برنج ارگانیک

مقدمه: برنج برای انسان ها اهمیت زیادی دارد و به عنوان غذای اصلی بیش از نیمی از جمعیت جهان خدمت می کند. ۲۰ درصد از کالری بیش از ۳ میلیارد آسیایی را تامین میکند. با افزایش جمعیت، پیش بینی می شود که تا سال ۲۰۲۵ به ۲۵ درصد برنج بیشتر در مقایسه با سطح مصرف فعلی نیاز باشد. با این حال، گسترش مناطق کشت برنج در آینده محدود است. بنابراین، مصرف نهاده باید با حفظ بهره وری و تولید اضافی به حداقل برسد تا پایداری درازمدت سیستم تولید برنج تضمین شود. علیرغم مزایای برنج برای امنیت غذایی، توسعه گسترده سیستم های کشت فشرده برنج، شرایط خاک را تخریب کرده، آب های آلوده را به خطر انداخته و در بسیاری از مناطق، به ویژه در کشورهای در حال توسعه، به دلیل استفاده بیش از حد از مواد شیمیایی کشاورزی برای افزایش عملکرد، خطرات زیست محیطی ایجاد کرده است. بسیاری از مطالعات این مشکلات را برای کشف سیستم های کشاورزی جایگزین بررسی کرده اند که نه تنها عملکرد و سود را بدون آسیب رساندن به محیط زیست افزایش می دهند، بلکه مزایای بلندمدتی را برای کشاورزان فراهم می کنند. تولید برنج ارگانیک مزایایی مانند تولید محصولات با کیفیت بالا، هماهنگی با طبیعت و افزایش چرخه های بیولوژیکی و حاصلخیزی خاک در دراز مدت را ارائه می دهد. از این رو، بررسی عواملی که می تواند بر تمایل کشاورزان به کشت برنج ارگانیک تاثیر بگذارد، بسیار مهم استمواد و روش ها: این پژوهش با هدف کلی شناخت عوامل اثرگذار بر تمایل شالیکاران شهرستان شوشتر به کشت برنج ارگانیک انجام شد. جامعه آماری مورد مطالعه شامل کلیهی شالیکاران شهرستان شوشتر بود. حجم نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان تعداد ۳۸۸ نفر تعیین، و نمونهها با روش نمونهگیری طبقهای با انتساب متناسب برای مطالعه انتخاب شدند. ابزار اصلی تحقیق پرسشنامهای بود که روایی آن توسط پانل متخصصان و پایایی آن توسط ضریب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی تایید شد. تجزیه و تحلیل دادهها در دو بخش آمار توصیفی و استنباطی توسط نرمافزار SPSS انجام شد.یافته های تحقیق: نتایج نشان داد بین متغیرهای تحصیلات، هنجارهای اجتماعی، نگرانی محیط زیستی، مسئولیتپذیری اجتماعی، سرمایه اجتماعی، نگرش محیط زیستی و حمایت و تسهیلات دولتی رابطه مثبت و معنیداری دارد. همچنین نتایج مقایسه میانگینها نشان داد که بین میزان تمایل شالیکاران براساس متغیر عضویت در تشکلها تفاوت معنیداری دارد بدین معنی شالیکارانی که در تشکلها عضو بودند تمایل بیشتری به کشت ارگانیک داشتند. علاوه بر این نتایج رگرسیون نشان که عامل نگرش محیط زیستی، سرمایه اجتماعی و هنجارهای اخلاقی اثر مثبت و معنیداری بر تمایل شالیکاران نسبت کشت برنج ارگانیک دارد. به عبارت دیگر این سه متغیر توانستند ۷/۶۱ درصد از واریانس تمایل شالیکاران را تبیین کنند.نتیجه گیری: در این پژوهش عوامل فردی، اقتصادی و اجتماعی اثرگذار بر تمایل شالیکاران نسبت به کشت برنج ارگانیک بررسی شد. نتایج نشان داد که عوامل اقتصادی و فردی اثری بر تمایل ندارد این در حالی است که عوامل اجتماعی بیش ترین اثرگذاری را در این زمینه دارد. در میان عوامل اجتماعی نیز عامل های نگرش زیست محیطی، سرمایه اجتماعی و هنجار اخلاقی بیش ترین اثرگذاری را در این زمینه داشتند.

کلیدواژه ها:

برنج ارگانیک ، توسعه پایدار ، غذای سالم ، مصرف پایدار