جان هیک و جنبه عملی کثرت گرایی دینی

یکی از سه رویکرد اساسی در نسبت با حق بودگی و نجات بخشی ادیان مختلف، کثرت گرایی دینی است که بر طبق آن حق بودگی منحصر به یک دین است و نه نجات و رستگاری اختصاص به یک دین دارد؛ پس نه یک صراط مستقیم بلکه صراط های مستقیم متعدد به سمت حقیقت الهی یا واقعیت نهایی وجود دارد. کثرت گرایی دینی را از دو منظر نظری و عملی می توان مورد ارزیابی قرار داد. از منظر نظری مسائلی از این دست مطرح می شود: چگونه می توان حقانیت یک دین را بالنسبه به ادیان دیگر به اثبات رساند و آیا اساسا معیاری معقول و عینی برای سنجش ادیان در نسبت با حق بودگی و نجات بخشی وجود دارد و اگر چنین معیاری هست کدام دین را می توان واجد این امتیاز تلقی کرد؟ اما از منظر عملی به پیامدهای فردی و اجتماعی هر یک از رویکردها در زندگی انسان توجه می شود. مساله ای که در اینجا و در مورد کثرت گرایی دینی مطرح می شود این است که باور به کثرت گرایی دینی و رواج آن در یک جامعه دینی یا سکولار تا چه حد موجب تقویت عناصر دینی همچون نشاط عبادی در افراد دیندار می-شود و تا چه اندازه مشارکت فرد دیندار را در خدمات اجتماعی خیرخواهانه رونق می بخشد. همچنین این رویکرد در نسبت با دو رویکرد دیگر تا چه اندازه روابط و مناسبات میان افراد دیندار و سکولار را مسالمت آمیز خواهد کرد. در این مقاله برخی از جنبه های عملی کثرت گرایی دینی را با نگاهی به اندیشه جان هیک بررسی می کنیم.

کلیدواژه ها:

واقعیت نهایی ، کثرت گرایی دینی ، انحصارگرایی ، شمول گرایی ، نجات