بررسی مقایسه ای سبک های دلبستگی، تنظیم شناختی هیجان و کیفیت زندگی در نوجوانان با اختلال مصرف مواد محرک، کانابیس و سیگار در شهر شیراز

هدف پژوهش حاضر، بررسی مقایسه ای سبک های دلبستگی، تنظیم شناختی هیجان و کیفیت زندگی در نوجوانان با اختلال مصرف مواد محرک، کانابیس و سیگار در شهر شیراز بود. این مطالعه از نوع توصیفی-علی مقایسه ای است. جامعه آماری شامل کلیه نوجوانان پسر ۱۴ تا ۱۸ ساله با اختلال مصرف مواد بود که در سال ۱۴۰۳ به مراکز درمانی، مشاوره ای و کانون اصلاح و تربیت در شهر شیراز مراجعه کرده بودند. نمونه ای به حجم ۱۲۰ نفر (هر گروه ۴۰ نفر) با روش نمونه گیری در دسترس و هدفمند انتخاب شد. ابزارهای گردآوری داده ها شامل پرسش نامه سبک های دلبستگی کالینز و رید (۱۹۹۰)، پرسش نامه تنظیم شناختی هیجان گارنفسکی و همکاران (۲۰۰۱)، و پرسش نامه کیفیت زندگی KIDSCREEN-۲۷ بود. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس چندمتغیره (MANOVA) و آزمون تعقیبی شفه مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تفاوت معناداری میان سه گروه در سبک های دلبستگی، تنظیم شناختی هیجان و کیفیت زندگی وجود دارد (Wilks’ Lambda = ۰. ۳۸۹, p < ۰. ۰۰۱). نوجوانان مصرف کننده مواد محرک، به طور معناداری نمرات پایین تری در دلبستگی ایمن، تنظیم هیجان مثبت و کیفیت زندگی داشتند و در مقابل، نمرات بالاتری در دلبستگی اجتنابی، دوسوگرا و تنظیم هیجان منفی کسب کردند. نوجوانان مصرف کننده کانابیس در مقایسه با گروه سیگاری نیز عملکرد روان شناختی ضعیف تری نشان دادند. یافته ها نشان می دهد که نوع ماده مصرفی، تاثیر مهمی در وضعیت روان شناختی نوجوانان دارد و مصرف مواد محرک با بیشترین آسیب های هیجانی، شناختی و رفتاری همراه است. این نتایج بر ضرورت مداخلات تخصصی مبتنی بر اصلاح سبک دلبستگی، آموزش تنظیم هیجان و بهبود کیفیت زندگی در نوجوانان مصرف کننده مواد تاکید می کند.

کلیدواژه ها:

سبک دلبستگی ، کیفیت زندگی ، مواد محرک ، کانابیس ، سیگار.