نقش مدارس در پیشگیری از رفتارهای پرخطر دانش آموزان در سنین بلوغ

دوره بلوغ یکی از حساس ترین و تعیین کننده ترین مراحل رشد انسان است که با تغییرات گسترده جسمی، روانی و اجتماعی همراه است. در این دوره، نوجوانان بیش از هر زمان دیگر مستعد بروز رفتارهای پرخطر هستند؛ رفتارهایی چون پرخاشگری، مصرف مواد، فرار از مدرسه و خودآزاری که می توانند پیامدهای جدی فردی و اجتماعی به دنبال داشته باشند. در سال های اخیر، افزایش این نوع رفتارها در محیط های آموزشی نگرانی هایی جدی در میان خانواده ها، مسئولان و کارشناسان تربیتی ایجاد کرده است. این در حالی است که نهاد مدرسه، با توجه به میزان ارتباط روزمره با دانش آموزان و جایگاه تربیتی و اجتماعی خود، می تواند نقشی مهم در پیشگیری از این آسیب ها ایفا کند. مقاله حاضر با رویکرد تحلیلی–مروری، به بررسی نقش مدارس در پیشگیری از رفتارهای پرخطر دانش آموزان در سنین بلوغ می پردازد. ابتدا، مبانی نظری همچون نظریه تحول روانی–اجتماعی اریکسون، پیوستگی اجتماعی هیرشی و یادگیری اجتماعی بندورا به عنوان چارچوب نظری مورد توجه قرار گرفته اند. سپس با تحلیل پیشینه پژوهش های داخلی و بین المللی، به بررسی ابعاد مختلف موضوع از جمله انواع رفتارهای پرخطر، عوامل مدرسه محور موثر، نقش معلمان و مشاوران، فرصت ها و چالش ها پرداخته شده است. همچنین راهبردهای مقابله ای برای مدارس و نظام آموزشی با هدف پیشگیری از این رفتارها پیشنهاد شده اند. نتایج نشان می دهد که بازتعریف مدرسه به عنوان یک نهاد اجتماعی فعال در تربیت و پیشگیری، آموزش معلمان، مشارکت خانواده ها و سیاست گذاری یکپارچه، می توانند مسیر موثری برای کاهش رفتارهای پرخطر در میان نوجوانان فراهم کنند.

کلیدواژه ها:

بلوغ ، رفتارهای پرخطر ، مدرسه ، پیشگیری تربیتی ، مهارت های زندگی