معماری و هویت شهری: تعادل بین مدرنیته و حفظ میراث فرهنگی

معماری شهری در ایران با چالش تعادل میان الزامات مدرنیته و ضرورت حفظ میراث فرهنگی روبه روست؛ چالشی که در بستر شهرهای تاریخی با لایه های هویتی عمیق، بیش از پیش نمود پیدا کرده است. تحلیل منابع داخلی و خارجی نشان می دهد که غفلت از مولفه های معماری بومی و تاریخی در طراحی معاصر، به شکل گیری فضاهای بی ریشه و تضعیف حس تعلق شهروندان منجر شده و در مقابل، طراحی های مبتنی بر زبان معماری سنتی و بازخوانی نشانه های فرهنگی، توانسته اند به تقویت هویت و پایداری اجتماعی کمک کنند. بررسی تجربیات شهرهایی مانند رشت، بابل و خرم آباد، گویای تاثیر عملکرد مدیریت شهری در موفقیت یا ناکامی تلفیق مدرنیته با میراث است؛ به ویژه زمانی که سیاست گذاری شهری فاقد پیوست فرهنگی و مشارکت اجتماعی باشد. بهره گیری از فناوری های نوین مانند طراحی پارامتریک و محیط های متاورسی، ظرفیت های جدیدی را برای بازآفرینی و مستندسازی میراث فراهم کرده که در صورت انطباق با زمینه بومی، می تواند ابزار موثری برای ارتقاء کیفیت طراحی شهری محسوب شود. نتایج نشان می دهد که دستیابی به معماری هویت دار در بستر توسعه معاصر، نیازمند هماهنگی میان طراحی معمارانه، سیاست گذاری شهری، مشارکت مردمی و بهره گیری هوشمندانه از فناوری است.

کلیدواژه ها:

معماری شهری ، هویت فرهنگی ، مدرنیته ، میراث تاریخی ، مدیریت شهری.