بررسی میزان بعضی از ترکیبات مداخله گر در سیستم هورمونی استروژنی در آبهای سطحی، زیرزمینی و فاضلاب شهری همدان

بسیاری از ترکیبات موجود در محیط اطراف ما دارای فعالیت هورمونی هستند، بنابراین توانایی تداخل با سیستم هورمونی انسان و حیوان را می توانند داشته باشند. مدارک جمع آوری شده نشان می دهد که سلامتی انسان، حیوانات اهلی و حیات وح به علت در معرض قرار گرفتن با این ترکیبات شیمیایی، آسیب می بیند. این مواد شیمیایی تحت عنوان مختلف کننده های ه ورمونی (disrupting Endocrine) نامیده می شوند. در سال های اخیر محققین ترکیبات مخلف فنلی با اثر استروژنی منجمله بیس فنل A را در آب های سطحی، سدیمان و فاضلاب شناسایی و اندازه گیری نموده اند. هدف از این مطالعه ارزیابی غلظت بعضی از ترکیبات مداخله گر فنلی و استروژنی در سیستم هورمونی در آب های آشامیدنی، آب های سطحی، آب های زیرزمینی و فاضلاب شهری همدان بوده است. مواد و روش ها: در این پژوهش 100 نمونه از آب آشامیدنی، 100 نمونه از آبهای زیرزمینی، 100 نمونه از اب و 150 نمونه از فاضلابهای همدان در دو فصل پرآب کم آب تحت شرایط کنترل شده گرفته شد. نمونه ها از آب های سطحی، شیر آب آشامیدنی، همچنین سد اکباتان و آب پاه های همدان و فاضلاب ها در دو فصل تابستان و زمستان برداشت شده و سپس مواد آلی م ورد نظر 17- بتا استرادیول، استرون، اتینیل استرادیول، نانیل فنیل و بیس فنل A به وسیله دستگاه اسپکتروفتومتر یا HPLC مجهز به دتکتور ماورای بنفش با ستون مخصوص جداسازی و آنالیز گردید. برای تحلیل اطلاعات از میانگین، انحراف معیار و Test-T استفاده گردید. یافته ها: در همه نمونه ها مقادیر 17- بتا استرادیول در محدوده L/ng 35-0.002 و استرون در محدوده L/ng 20-0.002 و اتینیل استرادیول در محدوده L/ng 12-0.001 و نانیل فنیل در محدوده L/gπ 6-0.002 و بیس فنل A در محدوده L/gπ 0.7-0.0009 اندازه گیری شده اند. در بررسی نمونه های آب های همدان مشاهده شد که نمونه های آب آشامیدنی در فصل زمستان عاری از استرون هستند. نتیجه گیری: آنالیز آب های زیرزمینی و آب های آشامیدنی همدان در فصل تابستان مقدار استروئیدهای بیشتری را نسبت به فصل زمستان نشان داد که این مسئله ممکن اسن به دلیل حضور زیاد گردشگران و مسافرین در فصل تابستان باشد. به نظر می رسد استفاده گسترده از قرص های جلوگیری از بارداری که با ترکیبات استروژنی و پروژسترونی فرموله شده اند منبع مهمی برای آزاد سازدی ترکیبات استروژنی به محیط های آبی باشد.

کلیدواژه ها:

آنالیز محیطی ، اتینیل استرادیول ، استرون ، 17- بتا استرادیول ، بیس فنل A ، مختل کننده های هورمونی و نانیل فنل