توسعه فیزیکی شهر مرودشت و نقش کارخانه قند در شکل گیری و روند توسعه آن

شهر مرودشت به عنوان شهری با هویت صنعتی، شکل گیری و توسعه خود را مدیون فعالیت کارخانه قند است. این کارخانه با تاثیرگذاری بر تحولات فضایی، اجتماعی و اقتصادی، به نمادی تاریخی-فرهنگی و محور هویت شهری تبدیل شده است. پژوهش حاضر به تحلیل نقش تاریخی کارخانه قند در روند توسعه شهر مرودشت، تاثیر آن بر شهرنشینی، توسعه زیرساخت ها و تغییرات اجتماعی-اقتصادی می پردازد. این مطالعه با روش ترکیبی (تاریخی، کیفی و تحلیل فضایی) و استفاده از داده های اسنادی، مصاحبه های میدانی با ۲۵ ساکن قدیمی و تحلیل تصاویر ماهواره ای سنتینل ۲ و گوگل ارث پرو (۱۹۸۵–۲۰۲۵)، در نرم افزار ArcGIS انجام شد.کارخانه قند به عنوان هسته اولیه، الگوی گسترش خطی و افقی شهر را شکل داد. مساحت شهر از ۹۶ هکتار (۱۳۱۴) به ۱٬۹۷۰ هکتار و جمعیت از ۸٬۹۸۷ نفر (۱۳۳۵) به ۱۴۸٬۸۵۸ نفر (۱۳۹۵) افزایش یافت. ایجاد محله های کارگری (فردوسی، فرهنگ)، توسعه زیرساخت ها (مدارس، شبکه آب و برق) و تقویت هویت جمعی از دستاوردهای این کارخانه بود. مصاحبه ها نشان می دهد کارخانه قند به عنوان «قلب تپنده شهر»، در خاطره ساکنان نقش بسته است.کارخانه قند مرودشت نقشی فراتر از یک بنگاه اقتصادی داشته و به عنصری کلیدی در شکل گیری هویت تاریخی، توسعه پایدار و خاطره جمعی تبدیل شده است. حفظ این میراث صنعتی و ادغام آن در برنامه ریزی شهری، به تقویت هویت و پویایی شهر کمک می کند. توسعه مرودشت حاصل تعامل پیچیده عوامل صنعتی (کارخانه قند)، جغرافیایی (هم جواری با تخت جمشید) و اقتصادی (رونق کشاورزی) بوده است

کلیدواژه ها:

هویت شهری ، کارخانه قند ، مرودشت ، میراث صنعتی توسعه شهری