خوانشی دموکراتیک از قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر مشارکت سیاسی و مقایسه آن با الگوی مکفرسونی

هدف پژوهش حاضر ارائه خوانشی دموکراتیک از قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر مشارکت سیاسی و مقایسه آن با الگوی مکفرسونی است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده، با واکاوی رویکرد متفکران معاصر نسبت به شاخصه ها و شروط دموکراسی و با عنایت به اینکه تاکید این پژوهش بر منظر هنجاری و حقوقی است، در این خصوص سه شرط پایه ای انتخاب عمومی و مشارکت سیاسی، تحدید و تناوب قدرت و آزادی به عنوان مقومات اصلی دموکراسی مشخص شدند. مهم ترین شرط دموکراسی یعنی حاکمیت مردم از طریق انتخاب عمومی و مشارکت سیاسی، به اختصار در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ارزیابی گردید و جایگاه نهادهای انتخابی در نظام جمهوری اسلامی ایران مورد بررسی قرار گرفت. در ادامه ظرفیت های مدل دموکراسی مشارکتی مکفرسون در نظام مشارکت سیاسی جمهوری اسلامی ارزیابی شد. از این منظر در شاخصه های انتخابات غیرحزبی و غیرنخبه گرا، تاکید بر مشارکت حداکثری مردم و نقش شوراها و همچنین بسترهای اجتماعی تر و توده ای تر مشارکت سیاسی در جمهوری اسلامی، قرابت زیادی میان الگوی مکفرسون و نظام مشارکت سیاسی قانون اساسی وجود دارد؛ لیکن علی رغم پیش بینی همه پرسی اساسی و تقنینی به عنوان مجرای دموکراسی مستقیم به صورت محدود، تاکنون از ظرفیت همه پرسی تقنینی استفاده نشده است.

کلیدواژه ها:

دموکراسی ، مردم سالاری دینی ، قانون اساسی ، دموکراسی مشارکتی ، انتخابات ، احزاب ، شوراها ، مشارکت سیاسی