بررسی قوانین زیست محیطی ایران از منظر حکمرانی مطلوب

برجسته شدن مباحث محیط زیست، دولت ها را به سمتی سوق دادهکه بدون توجه به الزامات و اهداف زیست محیطی، نمی توانند تصمیمات خویش را اتخاذ نمایند. لذا، در یک حکمرانی مطلوب، سمت و سوی الزامات قانونی و همکاری های بین المللی و راهبری های اجتماعی در جهت حفظ محیط زیست، جلوگیری و کاهش آسیب های احتمالی آن است. در این راستا، هدف پژوهش حاضر نقد و بررسی معاهدات بین المللی و قوانین زیست محیطی داخلی و پاسخ به این سوال است که «آیا قوانین زیست محیطی مصوب در جمهوری اسلامی ایران به ارتقای مولفه های حکمرانی خوب منتهی شده است؟». روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و بررسی سیر تدوین و تصویب قوانین محیط زیست در ایران پیش و پس از انقلاب اسلامی، در کنار پرداختن به اصلی ترین اقدام های بین المللی در تصویب معاهدات و کنوانسیون های جهانی در حفظ محیط زیست و نیز میزان مشارکت جمهوری اسلامی ایران در این پیمان های بینالمللی زیست محیطی و ساختار نهادهای متولی محیط زیست در کشور نشان داد که قوانین زیست محیطی در نظام جمهوری اسلامی، پیشگیرانه و کافی، در حفظ این مقوله مهم نبوده است؛ تعدد متولیان و نیز پراکندگی قوانین و تعاریف، موجب ادامه تخریب محیط زیست در کشور شده است. در این راستا، راهکارهایی همچون اصلاح ساختار شورای عالی محیط زیست، اصلاح قوانین زیست محیطی براساس تلقی از محیط زیست به عنوان «حق»، توجه ویژه به محیط زیست در قانون مجازات اسلامی، اصلاح قانون آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی مبنی بر انفکاک موضوع محیط زیست از کمیسیون کشاورزی در قالب یک کمیسیون تخصصی مستقل، تعامل و همکاری بیشتر با کنوانسیون های بین المللی و اجماع بر سر التزام به تعهدهای زیست محیطی برای بهبود کارایی قوانین ارائه شده است.

کلیدواژه ها:

محیط زیست ، قوانین زیست محیطی ، کشاورزی ، جرائم زیست محیطی