بررسی تطور کمک های بشردوستانه سازمان ملل و نقش آن در دستیابی به مفهوم یاری‎رسانی

سازوکارهای موجود در سازمان ملل متحد که مهم ترین مجری کمک‎های بشر دوستانه در سطح نظام بین‎الملل است، در فضای متاثر از پایان جنگ سرد به سرعت توسعه یافت. چنانکه قطعنامه های متعددی از سوی شورای امنیت، مجمع عمومی سازمان ملل و شورای اقتصادی و اجتماعی در زمینه کمک‎های بشردوستانه به تصویب رسید و نهادهای تخصصی، مانند دفتر هماهنگی امور بشردوستانه ایجاد شد. هنجارهای مربوط به حقوق بشردوستانه در نظام سازمان ملل متحد، دائما در حال توسعه است. در این راستا، هدف پژوهش حاضر، اولا، تبیین تطور نظام کمک های بشردوستانه سازمان ملل متحد و ثانیا مروری بر نحوه عملکرد نظام فعلی موجود، در رابطه با فرایندهای تصمیم گیری در این سازمان است. همچنین، امتیازات و مصونیت های سازمان ملل متحد و آژانس های تخصصی را تشریح کرده و قوانین مربوط به ایمنی و حفاظت از پرسنل بشردوستانه را بررسی می نماید. بر این اساس پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که فهم سیر تطور کمک‎های بشردوستانه چگونه می‎تواند در دستیابی به مقوله یاری‎رسانی در محیط‎های بحران‎زده اثرگذار باشد؟ با تبیین الگوهای کلی در نظام فعلی بشردوستانه سازمان ملل متحد، چارچوب قانونی کمک های بشردوستانه سازمان ملل متحد ترسیم شده و نشان داده شد که این سازوکار چگونه عمل می کند و سازمان ملل متحد به چه میزان در دستیابی به آن کامیاب بوده است. شناخت این سازوکارها می‎تواند در نوع ارتباط دولت‎ها با سازمان ملل متحد و کمیسیون های مرتبط با مقوله یاری رسانی موثر باشد و باعث توزیع عادلانه فرصت‎های حمایتی در محیط های آشوب‎زده و متاثر از جنگ شود. نظام بشردوستانه ملل متحد، در حال ساده سازی و یکپارچه سازی مداوم، به ویژه از طریق تاسیس دفتر هماهنگی امور بشردوستانه، در جهت تبدیل شدن به مرکز هماهنگی برای اقدامات امدادی سازمان ملل متحد است. مکانیسم های قانونی مربوط به انجام امور بشردوستانه، از امتیازات و مصونیت ها گرفته تا موافقت نامه های ویژه ایمنی و امنیت، موضوعی در حال تغییر بوده که ممکن است به اجرای بهتر اقدامات بشردوستانه کمک کند. با وجود این، به نظر می رسد ضروری است که مجمع عمومی و دبیرکل، تحت فشار مداوم دولت ها نسبت به تصویب کنوانسیون های ضروری و هماهنگ مربوطه و تضمین فعالیت و حمایت از بشردوستان، چه در درگیری های مسلحانه و چه در زمان فجایع طبیعی، تلاش بیشتری داشته باشند.

کلیدواژه ها:

سازمان ملل متحد ، حقوق بشردوستانه ، یاری رسانی ، امنیت