مرگ ومیر و سرخشکیدگی درختان در پارک جنگلی دلند ایران: ارزیابی عوامل انسانی و محیطی

جنگل­ها اکوسیستم­های مهمی هستند که طیف وسیعی از موجودات زنده را شامل می­شوند. اخیرا، بسیاری از درختان جنگلی، به ویژه در پارک های جنگلی، به دلیل عوامل مختلفی نظیر ظرفیت بیش ازحد گردشگران و دلایل ناشناخته در حال خشک شدن هستند و باعث ایجاد نگرانی­های فراوانی در میان مردم، محققان و متصدیان مربوطه شده است. با توجه به اهمیت این موضوع، این پژوهش به بررسی تاثیر عوامل محیطی و انسانی بر خشکیدگی و مرگ درختان پارک جنگلی دلند واقع در استان گلستان واقع در شمال شرق ایران پرداخته است. از دستگاهDGPS-RTK  برای ثبت موقعیت های درختان سرخشکیده  و مقدار خشکیدگی آن­ها در قطعات دایره ای ۱۰۰۰ مترمربع استفاده شد. همچنین، تمام درختان مرده با استفاده از ارتوموزاییک حاصل از تصاویر پهپاد مربوط به سال ۱۴۰۰ به صورت بصری شناسایی شدند؛ و موقعیت همه درختان ثبت گردید. سپس، تاثیر پارامتر زون های تفرجی، تیپ های درختی، فاصله از چاه های آب و فاصله از جاده های جنگلی بر سرخشکیدگی درختان مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. علاوه بر این، تاثیر نسبی متغیرهای ذکرشده بر درختان خشکیده محاسبه گردید. بر اساس تجزیه وتحلیل طرح آزمایشی کاملا تصادفی در قالب فاکتوریل، تیپ های درختی به طور معنی داری در سطح اطمینان ۹۹ درصد بر سرخشکیدگی درختان تاثیر دارد. علاوه بر این، اثرات متقابل فاصله از چاه های آب با مناطق تفرجی و فاصله از جاده های جنگلی و همچنین تیپ های درختی تاثیر معنی داری را بر سرخشکیدگی درختان نشان دادند. همچنین، نتایج بررسی اثرات نسبی متغیرهای ذکرشده بر درختان خشکیده نشان داد که درختان خشکیده در مناطق تفرجی متمرکز، تیپ های جنگلی خالص و در فواصل ۰ تا ۱۰۰ متری از جاده های جنگلی و فاصله ۲۰۰ تا ۴۰۰ متری از چاه های آب از فراوانی بیشتری برخوردار هستند. بر اساس یافته های این پژوهش، توصیه می شود بایستی برداشت غیرضروری آب از چاه ها متوقف گردد و اقدامات مدیریتی و اجرایی در اطراف جاده های جنگلی و مناطق تفرجی برای کاهش فشار بر مناطق تحت تاثیر این عوامل کاهش یابد. همچنین بررسی علل مرگ و میر و خشکیدگی درختان در سایر جنگل­های هیرکانی ضروری می­باشد.

کلیدواژه ها:

اثر نسبی ، تخریب جنگل ، درختان خشکیده ، سلامت جنگل