کدام توسعه پایدار؟

تاکنون پژوهشهای بسیاری بر اهمیت توجه به بحث پایداری و روند توسعه پایدار در مقیاسهای بین المللی، ملی، منطقهای و محلی تاکید داشته اند. طی دهه های گذشته تعاریف مختلفی برای توضیح مفهوم توسعه پایدار از سوی نهادها و پژوهشگران خارجی و ایرانی ارائه شده است. وجود این تعداد آراء و به تبع آن، تعاریف مختلف برای توضیح مفهوم توسعه پایدار از یک سو، و از سویی دیگر نامفهوم بودن و کلیگویی های موجود در این تعاریف، می تواند سبب بروز سردرگمی در بین پژوهشگرانی شود که می خواهند در این عرصه به فعالیت بپردازند. در این پژوهش هدف بر این است که به این سوال ها پاسخ داده شود که آیا تعریف واحدی برای توسعه پایدار وجود دارد؟ تعریف ی که بتوان بدان به عنوان میثاق نهایی توسعه پایدار، بدان تکیه نمود و همه شاخصها را از آن استخراج نمود و طرحها و برنامه ها را با آن شاخصها ارزیابی کرد؟ برای رسیدن به این منظور، از روش تحقیق بازنگری پژوهش برای بررسی تعاریف موجود درباره توسعه پایدار استفاده شده است. بررسی اجمالی مجموعه تعاریفی که تا حدی مورد وثوق پژوهشگران عرصه برنامه ریزی توسعه هستند، نشان می دهد که تفاوتهای قابل توجهی در بین این تعاریف وجود دارد. همچنین انتقادهای فراوانی درباره این تعاریف در مجامع علمی مطرح شده که صحت و اطمینان بخشی این تعاریف را زیر سوال می برند. بدین ترتیب می توان نتیجه گرفت که تعریف جامع و واحدی برای مفهوم توسعه پایدار در عرصه برنامه ریزی توسعه (شهری و منطقه ای) وجود ندارد. به همین دلیل، بسیاری از طرحها و برنامه های توسعه از جنبه پایداری و یا تاب آوری زیر سوال خواهد رفت و چه بسا که طرح و برنامه های بر اساس یک تعریف بر مبنای توسعه پایدار حرکت کرده و ارزیابی آن بر اساس تعریف پژوهشگر دیگری نشان دهد که این روند توسعه مبتنی بر اصول پایداری نبوده است.

کلیدواژه ها:

تعریف ، مفهوم ، توسعه پایدار ، طرح و برنامه ، پایداری