بررسی تطبیقی مفهوم عدل در قرآن و عهدین

مفهوم عدل یکی از بنیادی ترین مفاهیم در ادیان ابراهیمی، به ویژه اسلام، یهودیت و مسیحیت به شمار می رود و همواره در کانون توجه اندیشمندان دینی، الهی دانان، فقها و مفسران قرار داشته است. پژوهش حاضر با رویکردی تطبیقی به بررسی چیستی و کارکرد عدل در قرآن و عهدین (عهد عتیق و عهد جدید) می پردازد تا از خلال تحلیل متون مقدس، تفاوت ها و اشتراکات معنایی، کارکردی و الهیاتی این مفهوم را آشکار سازد. در قرآن، عدل به عنوان امری فراگیر و جامع، هم در ساحت تکوینی و هم در ساحت تشریعی مطرح است؛ به گونه ای که عدالت نه تنها یکی از اسماء الهی، بلکه غایت آفرینش، هدف بعثت انبیاء و شاخص مشروعیت نظام اجتماعی محسوب می شود. در عهد عتیق، عدل با مفاهیمی همچون قسط، عهد، شریعت و داوری الهی پیوند دارد و عمدتا ناظر به روابط قومی، اخلاقی و شریعت محور است، در حالی که در عهد جدید، مفهوم عدل در پرتو آموزه های محبت، بخشش و نجات از طریق ایمان به مسیح تفسیر می گردد. در بخش فقهی نیز، قاعده عدل و انصاف در فقه اسلامی به عنوان یکی از اصول عقلایی است که جایگاه ویژه ای در استنباط احکام دارد. یافته های این تحقیق نشان می دهد که علی رغم تفاوت های ساختاری و تفسیری میان قرآن و عهدین، هر دو منبع به صورت بنیادین عدالت را به عنوان بنیان حیات فردی و اجتماعی تلقی کرده اند و در راستای تحقق آن، راهکارهایی الهیاتی و تربیتی ارائه نموده اند که می تواند مبنای گفت وگوی بین ادیانی و بازخوانی نظام حقوق بشر قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

عدل ، قرآن ، عهدین ، مقایسه تطبیقی