شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر تخصیص اراضی کشاورزی در دشت ماهیدشت از دیدگاه کشاورزان و کارشناسان

تخصیص اراضی، مسئله تصمیم­گیری در رابطه با منابع است که به ارزیابی مطلوبیت هر واحد زمین برای گزینه­های مختلف تخصیص اراضی می­پردازد، لذا شناسایی عوامل موثر در تخصیص اراضی کشاورزی حائز اهمیت است. از آنجا که دشت ماهیدشت از جمله دشت­های مهم استان کرمانشاه از لحاظ کشاورزی است، هدف از این مطالعه شناسایی و رتبه­بندی عوامل موثر بر تخصیص اراضی کشاورزی در دشت ماهیدشت از دیدگاه کشاورزان و کارشناسان می­باشد. این پژوهش از روش­شناسی توصیفی- تحلیلی بهره برده است و از لحاظ هدف، توسعهای کاربردی است. پارادایم کلی تحقیق ترکیبی (کیفی- کمی) از نوع طرح متوالی – اکتشافی است. نمونه­ی مورد مطالعه در پژوهش حاضر، کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی و مرکز تحقیقات و کشاورزان بودند، که به شیوه هدفمند انتخاب شدند. پس از انجام مصاحبه عمیق با بیش از ۴۰ نفر (۲۳ نفر کارشناس و ۱۷ نفر از کشاورزان)، اشباع داده­ها به دست آمد و مصاحبه­ها پیادهسازی شدند. با استناد به نتایج تحلیل مصاحبه­های میدانی در محیط نرم­افزار Maxqda، عامل­های شناسایی شده در ۶ دسته شامل؛ عوامل اقتصادی، انسانی، اجتماعی- فرهنگی، سیاسی، طبیعی و فنی طبقه­بندی شدند. همچنین نتایج رتبه­­بندی و وزن­دهی شاخص­ها با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی و نرم­افزار  Expert Choiceنشان داد که مهم­ترین مولفه­های موثر در تخصیص اراضی کشاورزی بر اساس وزن آنها به ترتیب عبارتند از: ابعاد اقتصادی (۲۵۴/۰)، ابعاد سیاسی (۱۸۴/۰)، ابعاد انسانی (۱۵۶/۰)، ابعاد طبیعی (۱۴۲/۰). نتایج این مطالعه می­تواند از برنامه­ریزی و سیاست­گذاری در زمینه­ی تخصیص اراضی کشاورزی پشتیبانی نماید و به عنوان یک سیستم پشتیبانی تصمیم در اختیار بهره­برداران اراضی قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

تخصیص بهینه ، تخصیص اراضی کشاورزی ، اراضی زراعی ، دشت ماهیدشت ، MAXQDA