تبیین چگونگی و روش های عسقلانی در لسان المیزان بر رد و نقد منقولات ذهبی در میزان الاعتدال

ابن حجر عسقلانی از رجالیون شهیر اهل سنت در قرن هشتم و نهم هجری قمری است. از جمله آثار مهم او در حوزه علم رجال، کتاب «لسان المیزان» می باشد که آن را ناظر بر«میزان الاعتدال فی نقد الرجال» شمس الدین ذهبی نگاشته است. هرچند در نگاه اول ممکن است تصور شود لسان المیزان تنها ذیل و مستدرکی بر کتاب ذهبی است؛ اما بررسی محتوای کتاب حاکی از آن است که مولف در نگارش لسان المیزان، در موارد متعددی به نقادی کلام ذهبی پرداخته است. اینکه عسقلانی چگونه و با چه شیوه هایی کلام ذهبی را نقد نموده، پرسش اصلی پژوهش فراروی است. بر این اساس، نویسندگان در پی پاسخ به این سوال، با روش توصیفی-تحلیلی و رویکرد کتابخانه ای به کاوش در لسان المیزان پرداخته و به این نتیجه دست یافته اند که: عسقلانی در جهت نقادی کلام ذهبی، از روش های گوناگونی همچون: مراجعه به اصل منبع مورد استفاده ذهبی؛ توجه به عدم تطابق گفتار و عمل ذهبی؛ ارائه دلیل جهت تضعیف برخی نقدهای ذهبی بر روایات؛ عدم توجه ذهبی به ناقل اصلی کلام؛ تبیین خطاهای ذهبی در تمییز راوی مشترک؛ آشکارسازی بی توجهی ذهبی بر وقوع تصحیفات در اسامی برخی راویان؛ تبیین اطلاعات رجالی مبهم ارائه شده از سوی ذهبی، بهره برده است.

کلیدواژه ها:

عسقلانی ، لسان المیزان ، ذهبی ، میزان الاعتدال