بررسی مضمون های تاریخی نفثه المصدور زیدری نسوی با تکیه بر احادیث

کاربرد احادیث در اکثر متون (قدیمی) نویسندگان ادب فارسی، به دلیل اهمیت بیان مفاهیم به وضوح قابل رویت است. کتاب نفثه المصدور شهاب الدین زیدری نسوی (۶۲۸-۶۱۷ ه .ق) یکی از برجسته ترین متون تاریخی- ادبی در عصر خوارزمشاهی است، در این اثر حدیث در کنار آیات قرآنی، اشعار و امثال عربی، جایگاه ویژه ای دارد. نسوی در قسمت های مختلف کتاب به انواع مختلف به استشهاد و اقتباس از آیات و احادیث استمداد جسته، وقایع نگاری خود را توسط آن ها مستند و مستدل نموده است. در این مقاله تلاش شده با روش توصیفی- تحلیلی از طریق بررسی لفظی و محتوایی اثر، به این سوال پاسخ داده شود، آیا نسوی برای محکم کردن واگویه های حزن انگیز خویش در اثبات خیانت های کارگزاران جلال الدین خوارزمشاه هنگام هجمه مغولان، به احادیث استناد کرده است؟ ضمن تعیین سرچشمه های ذهنی نسوی در برخورد انفعالی با مصیبت هجوم مغول، ترسیم همبسته های مضمونی خیانت های کارگزاران همراه با شبکه تصویری آن و تطبیق با شاخصه های چگونگی اقتباس از احادیث به تحلیل مضمون های تاریخی پایان دوره خوارزمشاهی، می پردازد. ضمن اینکه شناسایی دیدگاه ها و آموخته های مضامین تاریخی نفثه المصدور، به خواننده مدد می رساند بتواند احادیث را به راحتی از اقوال و امثال که غالبا در حین خواندن متن با یکدیگر خلط می شوند، تمیز دهد.

کلیدواژه ها:

نفثه&#۱۷۲ ، المصدور ، مضمون ، حدیث ، خوارزمشاهی ، مغول و تاریخ