هیدروپلیتیک و امنیت ملی (بررسی وضعیت شرق ایران)

محدودیت منابع آب شیرین در جهان و افزایش روزافزون مصرف، موجب کشیده شدن آب به عرصه رقابت کشورها و گروه های مختلف شده و آب ایفاگر نقش اساسی در شکل دهی به روابط اجتماعی- سیاسی میان گروه ها می باشد. نیاز روزافزون به آب، تغییر الگوهای مصرف، آلودگی، از بین رفتن منابع طبیعی و توسعه بیابان ها بشر را به سوی بحران جهانی آب سوق داده است. موقعیت فرودستی ایران نسبت به افغانستان در شرق و موقعیت فرادستی نسبت عراق در غرب و همچنین منابع آب در ایران مسائل و مشکلات بالقوه و بالفعل قابل توجهی دارد. ایران به عنوان یکی از کشورهای خشک و نیمه خشک جهان در منطقه خاورمیانه، از جمله کشورهایی است که با بحران آب مواجه است و این مسئله یکی از اصلی ترین عوامل محدودکننده توسعه کشور در دهه های آینده به شمار می رود و مسائل و مشکلات بالقوه و بالفعل قابل توجهی را برای کشور به دنبال خواهد داشت. و از طرف دیگر نادیده انگاشتن واقعیت ارتباط پیچیده میان آب و امنیت از سوی پاره ای از متخصصان امنیت بین الملل، واقعیت ها حکایت از آن دارد کمبود منابع آب شیرین می تواند به عنوان یک چالش پایدار در مناسبات بین المللی مطرح شود. با توجه به این مهم، این پژوهش در پی آن است که آشکار سازد چگونه کمبود منابع آب شیرین می تواند سبب شکل گیری منازعه در سطح ملی و بین المللی گردد. مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با شیوه کتابخانه ای می باشد، و با در نظر گرفتن مسائل مربوط به هیدروپلیتیک شرق کشور به صورت های مختلف و تاثیر آن بر امنیت ملی را بررسی خواهدشد.

کلیدواژه ها:

هیدروپلیتیک ، بحران آب ، ایران ، افغانستان ، هیرمند ، امنیت ملی