سنجش و مقایسه عناصرکمیاب در ماهی Rastrelliger kanagurtaدر مناطق قشم وجاسک

ورود فلزات سنگین به محیط زیست، به ویژه در زیستگاهای آبی، باعث وارد شدن این عناصر به زنجیره غذایی می شود و سلامت انسان را به خطر می اندازد. فلزات سنگین به دلیل سمیت، پایداری و عدم تجزیه زیستی یکی از گروه های اصلی و خطرناک در بین آلودگی ها می باشند. در این مطالعه، غلظت فلزات سنگین آهن، کادمیوم، نیکل، سرب و کروم در بافت عضله ماهی طلال Rastrelliger kanagurta و ارزیابی خطر احتمالی آن در دو منطقه جزیره قشم و جاسک در بهار سال 1402 اندازه گیری شد. به همین منظور 60 عدد ماهی طلال به صورت تصادفی صید و برخی از صفات مورفومتریک زیست سنجی گردید. پس از زیست سنجی، تمام نمونه ها تفکیک و فلزات مورد نظر به روش هضم شیمیایی با استفاده از اسیدنیتریک خالص، استخراج شدند و غلظت آنها بوسیله دستگاه طیف سنج جذب اتمی تعیین گردید. درمنطقه جاسک میانگین غلظت فلز آهن (7/±0 96/13) کادمیوم (01/0± 78/0)، نیکل(02/0± 56/0)، سرب (005/0 ± 12/0) و کروم (006/0 ± 03/0) و در منطقه قشم برای فلز آهن (4/0 ± 51/12)، کادمیوم (005/0 ± 51/0)، نیکل (04/0 ±32/0)، سرب (002/0 ± 04/0 ) و کروم(001/0 ±0/01) میکروگرم بر گرم وزن اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که ایستگاه های مورد مطالعه سطح آلودگی بیشتری در فلزات آهن و کادمیوم دارند. همچنین سطح آلودگی فلزات سنگین در این مناطق با این روند Fe>Cd>Ni>Pb>Cr روبرو است. تمامی فلزات سنگین در این مطالعه در عضله ماهی طلال در هر دو ایستگاه جاسک و قشم کمتر از حد مجاز مصرف انسانی است، تنها میزان فلز کادمیوم در منطقه جاسک برای هر دو گروه سنی بالاتر از دوز مرجع گزارش شد. همچنین شاخص خطر بیماریهای غیر سرطانی (THQ) در ایستگاه جاسک برای فلز کادمیوم برای هر دو گروه سنی بزگسال و کودکان بالاتر از یک گزارش شد. همچنین شاخص کل HI)) برای ایستگاه جاسک برای هر دو گروه سنی بالاتر از 1 و در ایستگاه قشم برای بزرگسالان بیشتر از 1 محاسبه شد. بنابراین به نظر می رسد مصرف این نوع ماهیان اقتصادی توسط انسان باید در سطح هشدار قرار بگیرد و وجود آلودگی در این محیط نگران کننده است. همچنین نتایج آزمون همبستگی پیرسون بین شاخص های زیستی (طول کل و وزن کل) و میزان غلظت فلزات سنگین نشان داد که رابطه معناداری بین متغیر ها وجود ندارد. با توجه به نتایج این مطالعه می توان گفت که عواملی مانند زیستگاه ماهی طلال ممکن است بر میزان غلظت فلزات سنگین مانند آهن، کادمیوم، نیکل، سرب و کروم تاثیر گذارد.

کلیدواژه ها:

فلزات سنگین ، ماهی طلال Rastrelliger kanagurta ، بافت عضله ، خلیج فارس