تحلیل سازوکارهای کنترل و کاهش آلودگی هوا در گونه شناسی حکمرانی و خط مشی های راهبردی

نظام تصمیم گیری، اجرا و نظارت در زمینه کیفیت هوای کشور ایران ناکام است و کاستی های بسیار دارد. هدف این پژوهش، تحلیل سازوکارهای کنترل و کاهش آلودگی هوا در این زمینه است. روش های مورد استفاده شامل پژوهش اسنادی، تحلیل مقایسه ای و استنتاج بوده است. ابتدا رویکردهای سازگاری با تغییرات اقلیمی و افزایش ترسیب کربن در جهان مطرح شده است. سپس قانون هوای پاک ایالات متحده آمریکا و طرح ها و قوانین ایران در زمینه کاهش و کنترل آلودگی هوا تحلیل و با یکدیگر مقایسه شده است. تحلیل هزینه- فایده قانون هوای پاک ایالات متحده آمریکا (۱۹۹۰)، نشان می دهد که فواید این قانون بیشتر از هزینه های آن بوده است. تاریخچه طرح ها و قوانین مربوط به کیفیت هوا در کشور ما، نشان از دولت محوری و غلبه رویکردهای بالا به پایین دارد. برمبنای نتایج، مطالعات سهم بندی منابع و سیاهه انتشار آلاینده ها باید مبنای مدیریت کیفیت هوا باشد. استانداردها باید به تفکیک شرایط محلی مناطق و برمبنای فناوری های مختلف تعیین شود تا منافع اجتماعی با هزینه های تحمیل شده به جامعه متوازن باشد. سازوکارهای قانونی تشویقی برای استفاده از انرژی های تجدیدپذیر و فناوری های پاک باید در اولویت باشد. در آینده باید مشارکت فعال بازیگران و ترکیب رویکردها (دستور و کنترل، بازار، شبکه و جامعه) مورد نظر باشد. برای بهبود کیفیت هوا در کشور، خط مشی های راهبردی پیشنهادی چنین است: آموزش، تمرکززدایی از قدرت، انحصارزدایی از صنایع، تامین منابع مالی، برنامه ریزی و پایش مکان محور، حفاظت از زیرساخت های سبز- آبی و اصلاح قوانین ناکارآمد.

کلیدواژه ها:

ایران ، بازار ، تحلیل هزینه- فایده ، دستور و کنترل ، کیفیت هوا