بررسی میزان تحرک پذیری تپه های ماسه ای استان قم

فرسایش بادی و حرکت ماسه های روان به عنوان یکی از فرآیندهای مهم تخریب سرزمین و یک چالش جدی در ایران به شمار می رود. در توسعه یا تعدیل طوفانهای گردوغبار، علاوه بر شرایط هواشناسی، عوامل سطحی (زمین) و پوشش گیاهی نیز نقش مهمی ایفا می کنند و رویش و ثبات پوشش گیاهی در تپه های ماسه ای به عوامل و عناصر اقلیمی و به طور عمده به دو عامل قدرت باد و میزان بارش بستگی دارد. هنگامی که بارش برای حمایت از پوشش گیاهی بیش از حد کم باشد، تپه های ماسه ای فعال می شوند. تغییرات این دو عنصر نیز روی سایر عناصر آب و هوایی از جمله دما، تبخیر، رطوبت نسبی و امثال آن اثرگذار است. به منظور بررسی اثر عناصر اقلیمی در فعالیت تپه های ماسه ای و گردوغبار و به منظور پیش بینی احتمال تحرک تپه های ماسه ای و تشدید گردوغبار در دهه های آینده، مطالعات لازم صورت گیرد. از این رو در تحقیق حاضر بعد از بازسازی و تکمیل خالهای آماری داده های هواشناسی، ارتباط و روند سالیانه و فصلی بین تعداد روزهای همراه با طوفان گردوغبار و پارامترهای هواشناسی از قبیل دما، بارندگی و تبخیر و تعرق بررسی شد. میزان تحرک پذیری تپه های ماسه ای به روش جهانی لنکستر با توجه به سرعت باد، میزان بارندگی و تبخیر و تعرق پتانسیل در سه ایستگاه هواشناسی همدید استان قم، بررسی گردید. نتایج نشان داد که شاخص لنکستر در ایستگاه قم ۹۵/۵۸، در ایستگاه کهک ۳۵/۱۲۹ و در ایستگاه سلفچگان ۴۸/۱۲۵ بوده است.

کلیدواژه ها:

تپههای ماسه ای ، گردوغبار ، قم ، لنکستر