ترس در شاخه های شکسته اثر جمال میرصادقی: تحلیلی شناختی

هدف از این پژوهش توصیفی- تحلیلی، بررسی سازوکارهای شناختی استعاره و مجاز در مفهوم­سازی احساس ترس در داستان کوتاه «شاخه های شکسته» اثر جمال میرصادقی (۱۳۵۴) است. برای این هدف، همه شواهد استعاری و مجازی بیانگر مفهوم ترس از اثر یادشده استخراج و در چارچوب نظریه استعاره های مفهومی بررسی شدند. یافته ها نشان داد که در شاخه های شکسته، از ۱۲حوزه مبدا استعاری (دیدن فرد غریبه، شی ء برنده، تاریکی، موجود فراطبیعی، شنیدن صدا، تنها ماندن، ماده درون ظرف، مرگ، دیدن سایه، خون، حریف و دیدن چهره نامتعارف) و ۱۶ واکنش بدنمند و رفتاری مجازبنیاد (بازماندن دهان، درخشندگی چشم­ها، ناتوانی در حرکت، شنیدن صدای تنفس، تکان­های جسمانی، ناتوانی در فکر کردن، گشاد شدن چشم­ها، غش کردن، عرق کردن کف دست، قرمزی چشم­ها، فرار، نگاه کردن به پشت سر، حفظ سکوت، خواندن دعا، مخفی شدن و رفتار حیوانی) برای صورت بندی مفهوم ترس استفاده شده است. نتیجه نهایی حاصل از بحث این است که استعاره­های مفهومی و به ویژه استعاره­های ساختاری برای بیان علت پیدایش ترس به­کار رفته­اند و واکنش­های بدنمند و رفتاری مجازبنیاد، بر بازنمایی تاثیر ترس بر شخصیت­ها تاکید داشته­اند تا دلهره بیشتری عینی­سازی شود. نوآوری این پژوهش، تاکید بر جداسازی نقش استعاره­های مفهومی و مجاز در بازنمایی ترس است و از این نگاه، نتایج به­ دست­ آمده با سایر پژوهش­ها متفاوت است.

کلیدواژه ها:

زبان شناسی شناختی ، ترس ، استعاره مفهومی ، مجاز ، جمال میرصادقی