مسئله جمعیت کلانشهری در جمهوری اسلامی ایران (روندها، چالشها و راهکارهای سیاستی برای تهران)

تقویت فرصتها و در عین حال به حداقل رساندن مسائل جمعیتی، چالش های اصلی پیشرفت و توسعه در گذار شهری هستند. تهران، بزرگترین مرکز سکونت گاه انسانی در جمهوری اسلامی، ظرف دو قرن، به یکی از بزرگترین شهرهای جهان تبدیل شده است. رشد شتابان جمعیتی یکی از ابعاد و چالشهای جمعیتی این کلانشهر برتر، در قرن چهاردهم شمسی بوده است. مساله پژوهش آن است که این کلانشهر، چه تحولات جمعیتی در قرن گذشته تجربه کرده و با چه ویژگیها و ابعاد جمعیتی وارد قرن جدید شد؟ روند تحولات فرایندها و پیشرانهای جمعیتی تهران چگونه بوده و مسائل و چالش های جمعیتی آن کدم اند؟ مواجهه صحیح با چالشها و راهکارهای سیاستی در مسیر پیشرفت و توسعه پایدار آینده آن چیست؟ مقاله کنونی -که بر اساس پژوهشی با عنوان تحولات جمعیتی شهر تهران در یک قرن اخیر: فرصت ها و چالشها در شهرداری تهران میباشد- با استفاده از تحلیل ثانویه منابع مختلف دادهای به ویژه سرشماریهای جمعیتی انجام شد . نتایج نشان میدهد که شهر تهران در قرن چهاردهم شمسی با دگرگونیهای اجتماعی و جمعیتی متعددی همراه بوده است. تحولات جمعیتی، فرصت ها و چالشهای زیادی را برای کلانشهر تهران ایجاد کرده است . توزیع نابرابر فضایی ، سالمندی، الگوهای جدید رفتار باروری، نابرابریهای منطقه ای، افزایش مهاجرتها و تغییرات ترکیب قومی جمعیت، ازجمله چالش های جمعیتی شهر تهران است که حتی میتواند پیامدهای اجتماعی و امنیتی به همراه داشته باشد. از سویی، کندشدن آهنگ رشد جمعیت شهر تهران با رشد فزاینده حومه و پیرامون تهران همراه بوده و می توان مجموعه شهری در حال گسترش و نوعی پیرامونیشدن منحط شهر را شاه د بود.

کلیدواژه ها:

مساله جمعیت ، کلانشهر تهران ، چالش های آینده ، راهکارهای سیاستی