واکاوی دلالت های اندیشه شهید مطهری در تحلیل و تغییر کنش انسانی برای حوزه خط مشی رفتاری

تغییر رفتار مردم در حوزه های مختلف بهداشت، آموزش، محیط زیست، اقتصاد، فرهنگ از دغدغه های اصلی خط مشی گذاران بوده است. در این راستا رویکرد خط مشی گذاری رفتاری که مبتنی بر بینش های حاصل از روانشناسی شناختی، تلنگر و معماری انتخاب سازوکارهایی را جهت تغییر رفتار ارائه می نماید در سالیان اخیر مورد توجه قرار گرفته است. از سویی دیگر صاحبنظرانی این رویکرد را از ابعاد اخلاقی مورد انتقاد قرار داده و آن را منافی آزادی شهروندان دانسته اند. از آنجا که این رویکرد به علت اثرگذاری مناسب و هزینه ی بسیار کم، توانسته توجه بسیاری از دولت ها را جلب نموده و در ایران نیز مورد توجه محققان و نخبگان اجرایی بوده است، این تحقیق با هدف امکان طراحی و استفاده از این رویکرد در عرصه ی خط مشی گذاری عمومی از منظر ارزش ها و انسان شناسی اسلامی انجام گرفته است. برای رسیدن به هدف تحقیق،اندیشه شهید مطهری به عنوان یکی از صاحبنظران در زمینه انسان شناسی اسلامی مورد بررسی قرار گرفته و با استفاده از روش شناسی دلالت پژوهی به ارائه دلالت هایی جهت طرح کلی خط مشی گذاری رفتاری اسلامی پرداخته شده است. دلالت های پیشنهادی تحقیق برای عرصه ی خط مشی گذاری رفتاری عبارتند از تعیین رشد فرد و جامعه به عنوان هدف و غایت تغییر، تمرکز فرایند تغییر رفتار، بر رفتارهای تدبیری فطرت محور، توجه به تفاوت الگوی تغییر رفتار عوام و خواص، تقویت عقل و اراده در تمام برنامه های تغییر رفتار، توجه به نسبت عوامل درونی و بیرونی، توجه به دو راهبرد کلان تغییر دفعی و تدریجی در موقعیت های مختلف تغییر رفتار و حرکت به سمت درون زایی

کلیدواژه ها:

خط مشی رفتاری ، ابزار خط مشی ، تلنگر ، انسان شناسی اسلامی ، سیاستگذاری رفتاری ، مدیریت اسلامی