انگیزش چندگانی و ارزیابی اثرات مورفوفیزیولوژیکی آن در انگور رقم عسکری

چندگان موجودات زنده ای می باشند که بیش از دو سری کروموزوم هاپلوئید داشته و از جداشدن غیرطبیعی کروموزوم ها در طول تقسیم سلولی به دست آمده اند. از چندگانی به عنوان یک روش به نژادی برای بهبود ویژگی های رویشی و زایشی با افزایش مقدار ژنوم هسته در محصولات کشاورزی استفاده میشود. به منظور تعیین بهترین غلظت اوریزالین برای القای چندگانی در انگور رقم عسگری و بررسی تغییرات مورفوفیزیولوژیک ناشی از آن، آزمایشی در قالب طرح کامل تصادفی با سه تیمار،شامل سه غلظت صفر،  ۳۰ و ۶۰ میکرو مول اوریزالین انجام شد. اعمال تیمار اوریزالین با روش آغشته نمودن جوانه ها توسط گلوله پنبه ای در زمان تغییر رنگ جوانه ها و قبل از شکفتن آنها انجام شد. گیاهان چند گان با استفاده از آنالیز فلوسایتومتری و سپس شمارش کروموزومی مشخص شدند. نتایج نشان داد که غلظت ۶۰ میکرومول اوریزالین در ایجاد چندگانی موثرتر از ۳۰ میکرومول بود (۶۶/۱۱ درصد در برابر ۶۶/۳ درصد القای چندگانی). مقایسه گیاهان دوگان مادری و چهارگان القایی نشان داد که رشد ساقه در گیاهان دوگان بیش تر از چهارگان بود، در حالی که  طول، عرض و سطح برگ، میزان کلروفیل و کاروتنوئید در گیاهان چهارگان بالاتر از گیاهان دوگان بود. تراکم روزنه در گیاهان چهارگان کم تر (۱/۲۶ در برابر ۳۳/۱۵در میلی متر مربع، به ترتیب در گیاهان دوگان و چهارگان) ولی  ابعاد روزنه آنها بزرگ تر بود (طول روزنه در گیاهان دوگان ۲۶/۲ و چهارگان ۸۲/۳ میکرومتر و عرض روزنه در گیاهان دوگان ۵۱/۱ و چهارگان ۶۷/۳ میکرومتر بود). قندهای محلول و نشاسته برگ در گیاهان دوگان و چهارگان اختلاف معنی داری با هم نداشتند، ولی فنول کل، در گیاهان دوگان حدود ۱۰ درصد بالاتر از چهارگان بود. بنابراین از ماده ضد میتوزی اوریزالین می توان برای القای چندگانی و بهبود برخی خصوصیات ریخت شناسی انگور عسکری استفاده کرد. البته برای اظهار نظر قطعی لازم است ارزیابی های تکمیلی بر بروی صفات تاک و میوه انواع چندگان انجام شود.

کلیدواژه ها:

Oryzalin ، Stomata density ، Anti-mitotic ، Flow cytometry ، اوریزالین ، تراکم روزنه ، ضد میتوزی ، فلوسایتومتری