سبب شناسی زردی و جاروک درختان بادام در نواحی مختلف استان خراسان رضوی

بیماری جاروک بادام یکی از مهم ترین بیماری های گیاه بادام (Prunus amygdalus Batsch.) است که سالانه خسارت های فراوانی به تولید بادام در ایران وارد می کند. این بیماری به خصوص در استان خراسان رضوی باعث محدود شدن کشت بادام در برخی مناطق شده است. همراهی چندین فیتوپلاسما و به ویژه (۱۶sIX-B)Candidatus Phytoplasma phoenicium  از گروه جاروک نخود کبوتر با این بیماری گزارش شده است. در طی سال ۱۴۰۲، بررسی گستردگی و نمونه برداری از مناطق شمالی، مرکزی و جنوبی در استان خراسان رضوی انجام شد. بررسی علائم بیماری در مناطق سه گانه استان نشان داد که شدت و نوع بروز علائم در مناطق مختلف متفاوت است. علائم بیماری جاروک بادام در نواحی شمالی جاروک خفیف، در نواحی مرکزی زردی و جاروک و در نواحی جنوبی جاروک شدید و رشد شاخه ها متراکم بود. از پیوند فیتوپلاسمای همراه با جاروک بادام از نواحی مختلف روی نهال های بادام علائم ریزبرگی، زردی، جاروک، افژولش شدید شاخه ها و سرخشکیدگی و در گیا هان محک پروانش زردی خفیف یا شدید و برگ سانی (فیلودی) ایجاد شد. علائم جدایه های مناطق سه گانه استان نیز برروی گیاهان محک با یکدیگر تفاوت داشت. استخراج DNA کل به روش CTAB انجام شد و با استفاده از واکنش زنجیره ای پلیمراز آشیانه ای با استفاده از آغازگرهای عمومی فیتوپلاسما، ردیابی عامل بیماری انجام شد. توالی یابی قطعه تکثیر شده و آنالیزهای تبارزایی نشان داد که فیتوپلاسماهای همراه با بیماری جاروک بادام در نواحی شمالی و جنوبی استان خراسان رضوی به ترتیب سویه های خفیف و شدید C. Phytoplasma phoenicium هستند و بیشترین شباهت را با زیرگروه های A وB  از گروه جاروک نخود کبوتر دارند؛ همچنین فیتوپلاسمای همراه با بیماری جاروک بادام در نواحی مرکزی استان خراسان رضوی Candidatus Phytoplasma asteris است که بیشترین شباهت را با زیرگروه C از گروه زردی مینا دارد.

کلیدواژه ها:

ایران ، پراکنش ، تبارزایی ، فیتوپلاسما