فلسفه حجاب در سایه عدالت جنسیتی در کلام رضوی

در خصوص فلسفه حجاب از امام رضا(ع) نقل شده است که نگاه به موی سر زنان تهییج شهوت و مفاسد اجتماعی به دنبال خواهد داشت. عموم پژوهش هایی که در باب توجیه حجاب نگاشته شده اند نیز همین دیدگاه را دارند. در این میان باید دید که آیا این روایت می تواند تکلیف حجاب را با تمام حدودوثغورش توجیه کرده و ادراک عدالت جنسیتی در این زمینه را به صورت کامل محقق سازد؟ این مقاله با مراجعه به منابع کتابخان های و روش توصیفی تحلیلی سوال اصلی فوق را بررسی می کند. هدف این مقاله تحلیل فلسفه حجاب و تببین رابطه آن با مسئله عدالت جنسیتی با تمرکز بر تبیین روائی فوق است. یافته های مقاله حاکی از آن است که هرچند علت شمردن تهییج شهوت شرط کافی برای ادراک عدالت جنسیتی است اما در فقه رایج نمی توان آن را علت حجاب شرعی محسوب شود و الا لازم است وجوب حجاب دایرمدار تهییج شهوت باشد. از سوی دیگر حکمت شمردن تهییج شهوت هرچند با ضرورت های فقهی سازگار است، اما صرفا شرط لازم برای ادراک عدالت جنسیتی است و تنها مواردی از حجاب که مفسده تهییج را به دنبال دارند، توجیه خواهد کرد. اما استثنائات فقهی حجاب و نیز موارد هرچند نادری که تهییج در آن ها به کلی منتفی است، توجیه نخواهند شد. مقوله حجاب را با تمام حدود و ثغور آن تنها می توان با تکیه بر لزوم تعبد به دستورات شرعی توجیه کرد و کلام امام رضا(ع) نیز باید در همین سطح فهم گردد. روایت مذکور در این مقام تنها شرط لازم ادراک عدالت جنسیتی در مقوله حجاب است نه شرط کافی آن.

کلیدواژه ها:

امام رضا(ع) ، عدالت جنسیتی ، حجاب ، علت حکم شرعی ، حکمت حکم شرعی