مقایسه متغیرهای زیستی، فیزیکی و شیمیایی خاک با دو کاربری زراعی و جنگلی (سرو زربین) در رامیان استان گلستان

سرو گونه زربین به عنوان یکی از گونه های درختی با ارزش در جنگل های هیرکانی شمال ایران، نقش مهمی در حفظ تنوع زیستی و تعادل اکوسیستم های جنگلی ایفا می کند. از این رو، بررسی ویژگی های خاک در ذخیره گاه زربین به دلیل نقش آن در حفظ تنوع زیستی و کیفیت خاک ضروری است. از آنجایی که تغییر کاربری و تخریب اراضی اثراتی بر روی ویژگی‎های خاک دارند و با توجه به اهمیت این موضوع، هدف از پروژه حاضر بررسی متغیرهای زیستی و فیزیکی و شیمیایی خاک در توده زربین رامیان و خاک زراعی بود. این پژوهش در دو قطعه یک هکتاری در زمین زراعی و توده زربین انجام شد که شامل ثبت اطلاعات عمومی و حفر پروفیل برای بررسی افق های خاک بود. نمونه برداری از خاک در عمق ۱۵-۰ سانتی متر زیر تاج درختان انجام شد و ویژگی های فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک اندازه گیری گردید. بررسی داده های زیستی خاک توده زربین و خاک زمین زراعی با استفاده از آزمون آماری تی تست مستقل نشان دهنده تفاوت معنی دار در تنفس پایه و نیتریفیکاسیون بین این دو نوع خاک است، به طوری‎که میزان تنفس پایه و نیتریفیکاسیون در توده زربین (به ترتیب (mg CO۲.gˉ¹ dm.۲۴ hˉ¹) ۴.۳۳ و (µg N.gˉ¹dm.۵hˉ¹) ۷۱۴.۱ بیشتر از خاک زراعی (به ترتیب (mg CO۲.gˉ¹ dm.۲۴ hˉ¹) ۲.۹۹ و (µg N.gˉ¹dm.۵hˉ¹)۴۵۴.۳۳ بود. با این حال، تفاوت معنی داری در بیوماس میکروبی و تنفس برانگیخته مشاهده نشد. نتایج نمونه‎های جمع‎آوری شده از سطح عرصه نشان داد که در خاک زراعی pH (۷.۹۶)، فسفر (۲۳.۴۲ میلی‎گرم درکیلوگرم)، و پتاسیم (۲۷۵.۲ میلی‎گرم درکیلوگرم)، سیلت (۵۷.۶ %) و رس (۲۹ %) بیشتر از خاک توده زربین (pH (۶.۵۸)، فسفر ۱۰.۵۴ میلی‎گرم درکیلوگرم، پتاسیم ۱۶۳.۸ میلی‎گرم درکیلوگرم، سیلت ۴۱.۲ % و رس ۴.۸ %) است، در حالی که خاک توده زربین دارای هدایت الکتریکی (۱.۳۶ دسی زیمنس بر متر)، روی (۱.۵۷ میلی‎گرم بر کیلوگرم) و شن (۵۴ %) بیشتری در مقایسه با خاک زراعی (هدایت الکتریکی ۰.۴۱ دسی‎زیمنس بر متر، روی ۱.۰۷ میلی‎گرم بر کیلوگرم و شن ۱۳ %) بود. هر دو نوع خاک در رده اینسپتی‎سول قرار دارشتند. کاربری زمین اثرات متفاوتی بر ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک داشت که این اثرات را  توسط گونه های غالب که لاشریزه و ترشحات ریشه ای متنوع تولید می کنند، اعمال کرده و در نتیجه اندازه و فعالیت جوامع میکروبی خاک و همچنین عناصر آلی و معدنی خاک را تنظیم می کند.

کلیدواژه ها:

ذخیره‎گاه سرو زربین ، کاربری اراضی ، مدیریت خاک ، اینسپتی‎سول