تعیین دمای ویژه و ارزیابی خصوصیات جوانه زنی بذر بادآورد (Notobasis syriaca) در پاسخ به دامنه دمایی و تنش های شوری و خشکی

چکیده مبسوط مقدمه: بادآورد با نام علمی (Notobasis syriaca) به عنوان یک علف هرز- گیاه دارویی معرفی شده است. در استان خوزستان، بادآورد در مزارع غلات به ویژه در حاشیه مزارع به وفور مشاهده می گردد. جهت کنترل موفق علف های هرز، شناخت جنبه های زیستی–بوم شناسی (دما، شوری و خشکی) در پویایی جمعیت علف های هرز و مدیریت علف های هرز نقش کلیدی دارد؛ بنابراین هدف از انجام این تحقیق ارزیابی پاسخ بادآورد به دما، شوری و خشکی و همچنین تعیین دمای ویژه بر اساس مدل های دو تکه ای، بتا چهارپارامتره و دندانه ای می باشد. مواد و روش ها: به منظور بررسی اثر دما (۵، ۱۰، ۱۵، ۲۰، ۲۵، ۳۰، ۳۵ و ۴۰ درجه سلسیوس)، شوری (صفر، ۵۰، ۱۰۰، ۱۵۰، ۲۰۰، ۲۵۰ و ۳۰۰ میلی مولار) و تنش خشکی (صفر، ۲/۰-، ۴/۰-، ۶/۰-، ۸/۰-، ۱-، ۲/۱- و ۴/۱- مگاپاسکال) برعلف هرز بادآورد، سه آزمایش جداگانه به صورت طرح کاملا تصادفی در ۶ تکرار در آزمایشگاه علوم علف های هرز دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان انجام گرفت. درون هر پتری ۲۵ عدد بذر قرار داده شد و ۷ میلی لیتر محلول اضافه گردید. در آزمایش‎های شوری و خشکی به ترتیب از محلول کلرید سدیم و پلی اتیلن گلایکول ۶۰۰۰ استفاده گردید. یافته ها: جوانه زنی بادآورد در دمای ۵ تا ۳۰ درجه سلسیوس بیش از ۹۰ درصد بود و با افزایش دما به ۳۵ درجه سلسیوس درصد جوانه زنی به ۲۴ درصد کاهش یافت. دمای پایه (Tb) باد آورد بر اساس سه مدل دو تکه ای، بتا چهارپارامتره و دندانه ای به ترتیب ۹۵/۲، ۰۱/۲ و ۶۷/۰ درجه سلسیوس پیش بینی گرددید. همچنین دمای مطلوب جوانه زنی (To) در دو مدل دو تکه ای و بتا چهار پارامتره ۲۶/۲۲ و ۴۰/۲۳ درجه سلسیوس به دست آمد. دمای سقف (TC) در سه مدل دوتکه ای، بتا چهار پارامتره و دندانه ای به ترتیب ۵۷/۴۰، ۷۵/۳۹ و ۰۳/۴۰ درجه سلسیوس پیش بینی شد. دمای مطلوب تحتانی و فوقانی در مدل دندانه ای ۲۰ و ۳۰ درجه سلسیوس به دست آمد. شوری مورد نیاز برای کاهش ۵۰ درصد، جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، طول گیاهچه و وزن تر گیاهچه به ترتیب ۱۵۲، ۸۵، ۱۵۱ و ۱۲۷ میلی مولار بود. ۵۰ درصد کاهش صفات درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، طول گیاهچه و وزن تر گیاهچه در سطوح تنش خشکی ۸۱/۰-، ۴۱/-۰، ۴۳/۰- و ۴۵/۰- مگاپاسکال بدست آمد. نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد که بادآورد در دامنه وسیعی از دما جوانه زنی دارد. در پاسخ به تنش های محیطی، بادآورد به عنوان علف هرز متحمل به شوری و خشکی معرفی می گردد؛ بنابراین حضور این علف هرز در اراضی شور و مناطق خشک دور از انتظار نیست. جنبه های نوآوری: دمای کاردینال بادآورد بر اساس مدل های مختلف تعیین گردید. پاسخ جوانه زنی بادآورد به عوامل محیطی (دما، شوری و خشکی) به عنوان اولین گزارش ارزیابی گردید.

کلیدواژه ها:

Base temperature ، Ceiling temperature ، Germination percent ، Seedling fresh weight ، and Seedling length ، درصد جوانه زنی ، دمای سقف ، دمای پایه ، مدل دو تکه ای ، وزن تر گیاهچه