ارزیابی اثر تغذیه گیاه مادری سویا (Glycine max) بر صفات کیفی بذر تحت آزمون پیری تسریع شده

چکیده مبسوط   مقدمه: ظرافت ساختاری و فیزیولوژیکی بذر سویا به عنوان یک شاخصه کیفی مهم در زراعت این گیاه شناخته می شود، ولی در عین حال مزمن ترین مشکلات کیفیت بذرسویا، کاهش کیفیت بذر طی نگهداری و پیش از کشت می باشد. لذا تاثیر برخی عناصر تغذیه ای بر پارامترهای کیفی بذر سویا تحت تنش پیری تسریع شده بررسی شد.   مواد و روش ها: آزمایش طی دو سال متوالی (۱۳۹۸-۱۳۹۹) در مزارع تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه لرستان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی بررسی شد. تیمارهای تغذیه شامل مصرف نیتروژن و فسفر (به صورت خاک کاربرد) و آهن و مولیبدن به صورت محلول پاشی بودند. بذرها در مرحله رسیدگی برداشت شدند و وزن هزاردانه و مقاومت مکانیکی پوسته بررسی شد. پس از اعمال پیری تسریع شده بر بذرها، نشت مواد از بذر اندازه گیری و همچنین آزمون جوانه­ زنی استاندارد روی آنها اعمال شد.  یافته ها: نتایج نشان داد که استفاده از عناصر غذایی بر تمامی صفات مورد مطالعه اثر معنی­داری داشت؛ اما اثر سال تنها بر وزن هزار دانه و مقاومت مکانیکی پوسته بذر معنی­ دار بود. بیشترین میزان صفات مرتبط با کیفیت بذر مربوط به تیمار کامل کودی (N-P-Fe-Mo) بود و پیری تسریع شده تاثیر منفی کمتری بر آن ها داشت. نتیجه­ گیری: در بین عناصر، نیتروژن و فسفر بیشترین اثر را بر شاخص های جوانه­ زنی داشتند و آهن و مولیبدن در رتبه های بعدی قرار گرفتند. بذرهایی که دارای بنیه قوی بودند و تیمار کودی در آنها اعمال شده بود، کمتر تحت تاثیر پیری تسریع شده قرار گرفتند و جوانه­ زنی بهتری داشتند. هر چه بنیه بذر ضعیف تر، نسبت به این تنش حساس تر بودند. جنبه های نوآوری: اثر تغذیه گیاه سویا بر صفات کیفیت بذر تحت آزمون پیری تسریع شده بررسی گردید. اثر عناصر پر مصرف و کم مصرف بر جوانه زنی و کیفیت بذر سویا بررسی گردید.

کلیدواژه ها:

Fertilizer nutrition ، Seed deterioration ، Seed quality ، Soybean ، زوال بذر ، سویا ، تغذیه کودی ، کیفیت بذر