مرور نظام مند مولفه های محیطی و منظرین موثر بر ترمیم ذهنی

بیان مسئله: خستگی ذهنی به عنوان یکی از مشکلات انسان مدرن، سبب کاهش کارایی ذهنی و مشکلات متعدد دیگری می شود و می بایست برای ترمیم آن تلاش کرد. طبق مطالعات گذشته، متغیرهای منظر و محیطی از راهکارهای ترمیم ذهن هستند.سوال تحقیق: پژوهش حاضر در جستجوی متغیرهای مختلف و موثر محیطی برترمیم ذهن و جمع بندی این متغیرها با توجه به ادبیات موجود برای این زمینه ی پژوهشی است.اهداف تحقیق: جمع آوری مطالعات پیشین و بررسی نظام مند آن ها، به جمع بندی موضوع و ادامه ی مطالعات حوزه ی ترمیم ذهنی، کمک شایانی می کند. علاوه بر آن فرصت های پژوهشی برای مواردی که هنوز بررسی نشده، شناخته خواهد شد.روش تحقیق: پژوهش حاضر با عقب گردی ۱۵ ساله، مطالعات انجام شده در بازه زمانی ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۴ را در پایگاه های ساینس دیرکت، تیلور اند فرنسیس، وایلی و سیج موردبررسی قرارداد. محدودیت های پژوهش شامل نوشته شدن به زبان انگلیسی، مرتبط بودن با معماری و منظر، داشتن کلیدواژگان مرتبط با ترمیم ذهنی و خستگی ذهن در عنوان، چکیده یا متن مقالات است که این کلیدواژگان به نحوی توسط پژوهش گران انتخاب شد که بیش ترین مقالات منتشر شده در پایگاه های اطلاعاتی را شامل شود. سپس خلاصه ی مطالعات جمع آوری شده از طریق تحلیل محتوا در قالب متغیرهای مرتبط با محیط و ذهن کدگذاری و دسته بندی شدند. برای جمع بندی پژوهش های یادشده از بررسی فراوانی متغیرهای محیطی استفاده گردید و سپس مدل های ارتباطی بین متغیرهای محیطی و ذهنی ترسیم شدند. مهم ترین یافته ها و نتیجه گیری تحقیق: یافته های اصلی این پژوهش نشان داد که مطالعات ۱۵ سال اخیر حوزه ی ترمیم ذهن، با وجود تفاوت های زیاد، تنها بر پایه ی یازده نظریه یا رویکرد اصلی شکل گرفته اند. همچنین حدود نیمی از مطالعات اخیر از پرسشنامه استفاده کرده اند؛ اما رشد پژوهش های ترکیبی کمی-کیفی در سال های اخیر، بیان گر ارزشمندی کاربرد این دو شیوه در کنار هم برای جبران ضعف های احتمالی هرکدام است. متغیرهای مرتبط با ترمیم ذهن در مقالات اخیر در چهار گروه فرهنگی-اجتماعی، عاطفی، روانی و شناختی-عملکردی قابل دسته بندی هستند. اثر متغیر دسترسی به طبیعت بر ترمیم ذهنی، ترمیم توجه و کاهش استرس، اثر متغیر جذابیت، منظر صوتی، آب و آب نما، وجود درختچه ها و درختان، دوری و سبزینگی و فضای سبز بر ترمیم ذهنی و اثر طراحی بیوفیلیک بر کاهش استرس، از پرتکرارترین ارتباطات بین متغیرهای مطالعات بودند.

کلیدواژه ها:

مرور نظام مند ، ترمیم ذهنی ، محیط و منظر ، خستگی ذهنی