بررسی مضمون، فنون و ریخت شناسی خطوط رایج در کتیبهنگاری بناهای کتیبهدار قرن نهم شهر تاریخی یزد

یکی از پر آشوبترین، دوره های تاریخی شهر یزد، دوره تیموری بوده چرا که با جابهجایی سریع حکام و عدم استقرار آنها در یزد، مردم این شهر، سختی های زیادی را متحمل شدند. البته در دوره حکومت امیر چقماق شامی و حاج قنبر جهانشاهی، بناهای فراوانی مانند؛ مجموعه امیرچقماق، مسجد جامع کبیر، مسجد پیرحسین دامغانی، بقعه سید گلسرخ، مسجد ریگ، در شهر یزد ساخته شد. این بناها یادگاری از قرن نهم ه.ق و دارای کتیبه هایی از آن دوران هستند که با مطالعه آنها می توان تا حدودی به الگوی کتیبه نگاری معماری در بناهای قرن نهم نزدیک شد و دریافت که مضامین، فنون و نوع خطوط رایج در آن دوره چگونه بوده است. بنابراین تلاش بر آن شد که ضمن معرفی کوتاه بناهای قرن نهم دارای کتیبه در شهر یزد به بررسی و مقایسه مضامین، فنون و نوع خطوط رایج در آنها پرداخته شود. روش تحقیق به کار گرفته شده، توصیفی-تحلیلی، گردآوری اطلاعات، مطالعات کتابخانه ای و مستندنگاری میدانی است. این احتمال وجود داشت که در کتیبه های این دوره از قلم نستعلیق استفاده شده اما نتایج، بیانگر آن بود که در این دوره کاربرد خط کوفی و قلم های ثلث و نسخ رایج بوده و فن اجرای کتیبه ها در بناهای یاد شده، کاشی کاری، نقاشی و حجاری بوده و مضامین کتیبه ها آیات قرآنی، اسامی الهی، ائمه و شعر است.

کلیدواژه ها:

کتیبه ، مسجد امیرچقماق ، مسجد جامع کبیر ، بقعه ستی فاطمه ، یزد ، قرن نهم