طراحی مدل اخلاق فناوری آموزشی در آموزش عالی ایران

پژوهش حاضر با هدف طراحی مدل اخلاق فناوری آموزشی در آموزش عالی ایران انجام شده است. رویکرد پژوهش کیفی بوده و از روش نظریه زمینه ای جهت تحلیل داده ها استفاده گردیده است. داده های بدست آمده طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی (انتخابی) طبقه بندی شده است. برای فهم بهتر رویه طبقه بندی، کدهای موردنظر ثبت و در پاسخ به سوال های پژوهش، به یک کد (مقوله) محوری اختصاص داده شده است. داده های حاصل از مصاحبه با دانشجویان، حول ۳ کد محوری عوامل فردی، محیطی و اطلاعاتی طبقه بندی شده است. چهار مولفه اعتقادات مذهبی، فیزیکی فردی، تجربیات فردی و هنجارهای ذهنی از دیدگاه دانشجویان از معیارهای عوامل فردی محسوب می شوند. دین داری و اعتقادات مذهبی یکی دیگر از عوامل موثر بر پایبندی به اخلاق پژوهش شناسایی شده است. آزمودنی ها نشان می دهد که رفتار علمی اخلاق مدار زمانی محقق می شود که دانشجویان از درون و از طریق اعتقادات، خود را کنترل و از انجام دادن رفتارهای غیرحرفه ای احساس گناه کنند. دو مولفه جو و محیط دانشگاه و جو و محیط خانواده از دیدگاه دانشجویان از معیارهای عوامل محیطی محسوب می شوند. دو مولفه مالکیت فکری و تکثیر و استفاده غیرمجاز از دیدگاه دانشجویان از معیارهای عوامل اطلاعاتی محسوب می شوند. مالکیت فکری، مالکیت غیرملموسی است که به وسیله افراد یا سازمان ها خلق و ابداع می شود. مالکیت فکری با درجات مختلف در کشورهای گوناگون تحت پوشش قوانین حق نشر، حق ثبت اختراع، علامت های تجاری و رموز تجاری قرار می گیرند. حق نشر نرم افزار بیشترین توجه را به خود اختصاص داده است (حداقل برای طراحان و سازندگان نرم افزارها). حق مالکیت فکری روش حفاظت و حساسیت بیان ایده ها است و به ماهیت ایده ها کاری ندارد. مسئله تکثیر غیرمجاز نرم افزارها شامل استفاده غیرمجاز از نرم افزارها مانند تکثیر، توزیع و یا فروش غیرمجاز نرم افزار دارای حق چاپ است. این موضوع موجب زیان پدیدآورندگان آنها و از بین رفتن انگیزه ایشان برای تولید نرم افزارهای بیشتر و بهتر می شود.

کلیدواژه ها:

مدل اخلاق ، فناوری آموزشی ، آموزش عالی ، ایران