بررسی جامع فرآیند تولید کک سوزنی و الکترود گرافیتی از پالیشگاه تا فولاد

کک سوزنی ماده های استراتژیک برای تولید الکترودهای گرافیتی در صنعت فولاد، که تولید آن به منابع هیدروکربنی خاص و شرایط فرایندی ویژه نیاز دارد. این نوع کک از خوراک های غنی از آروماتیک ها در واحدهای ککسازی تاخیری تحت فشار و دمای بالا تولید می شود. کک سوزنی به دلیل مقاومت الکتریکی پایین و ضریب انبساط حرارتی کم، در مقایسه با سایر انواع کک نظیر کک اسفنجی، برای تولید الکترودهای گرافیتی ارجحیت دارد. با توجه به افزایش تقاضای جهانی برای الکترودهای گرافیتی، قیمت کک سوزنی طی سالهای اخیر به طور چشمگیری افزایش یافته است. تولیدکنندگان عمده ای از محصول در آمریکا، چین و ژاپن متمرکز هستند. در ایران، با وجود منابع مناسب خوراک، تولید صنعتی این ماده محدود بوده و وابستگی به واردات آن، صنعت فولاد کشور را در معرض ریسک های اقتصادی و تحریمی قرار داده است. فرایند ککسازی تاخیری متداول ترین روش تولید کک سوزنی است که شامل مراحل تجزیه حرارتی، پلیمریزاسیون و چگالش می باشد. پارامترهای کلیدی مانند ترکیب خوراک، دما، فشار و نسبت بولکی تاثیر مستقیمی بر کیفیت محصول نهایی دارند. علاوه بر این، استفاده از فناوری های تصفیه خوراک، نظیر گوگردزدایی، می تواند نقش بسزایی در بهبود کیفیت کک سوزنی ایفا کند. توسعه دانش فنی و سرمایه گذاری در تولید داخلی این ماده، راهکاری اساسی برای کاهش وابستگی و افزایش توان رقابتی صنعت فولاد ایران محسوب می شود. این مقاله به بررسی کک سوزنی، فرآیندهای تولید آن با تاکید بر ککسازی تاخیری و نقش آن در صنعت فولاد پرداخته شده است. همچنین، چالش های تامین جهانی، تاثیر تحریم ها بر ایران، و راهکارهای بومی سازی تولید کک سوزنی تحلیل شده اند. در نهایت، مقاله با ارائه پیشنهادهای مهندسی برای توسعه فناوری داخلی و بهبود زنجیره تامین، بر ضرورت سرمایه گذاری در این صنعت استراتژیک تاکید دارد.

کلیدواژه ها:

کک سوزنی ، الکترود گرافیتی ، ککسازی تاخیری ، صنعت فولاد ، گوگردزدایی ، بهینه سازی خوراک کک سوزنی