بررسی ومطالعه مسکوکات قاجاری موزه شهرکرد

سکه ها از جمله بادوام ترین اسنادی هستند که به محققان برای آشنایی با تحولات تاریخی، سیاسی، مذهبی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و هنری جامعه کمک می کنند. سلسله قاجار به عنوان یکی از حکومت های متاخر تاریخ ایران از اهمیت زیادی برخوردار است زیرا این دوران سر منشا تحولات جامعه سنتی ایران به واسطه سفرهای اروپایی و ارتباط با غرب بوده است. از جمله این تحولات را می توان ورود دستگاه ضرب سکه دانست. ضرب ماشینی سکه موجب سرعت ضرب سکه شد. اما در دوره قاجار این روند کندتر اتفاق افتاد. سکه های فراوانی از این دوره در موزه های ایران و جهان نگهداری می شود. در موزه شهرکرد سکه های گوناگونی از دوره قاجار وجود دارد که تاکنون مورد توجه محققان قرار نگرفته است. در این پژوهش با روش تاریخی و تحلیلی تعداد 25عدد از مسکوکات قاجاری موزه شهرکرد مورد بررسی و مستند نگاری قرار گرفت. و تلاش گردید به تحولات سیاسی، مذهبی و اجتماعی ایران در قرن 19 میلادی پرداخته شود. سوالات در این پژوهش عبارتند از: مسکوکات قاجاری موزه شهرکرد در زمان کدام پادشاه و در کجا ضرب شده اند؟ جنس و نقش سکه های قاجاری موزه شهرکرد چیست؟ مضامین ضرب شده روی مسکوکات قاجاری موزه شهرکرد برگرفته از چه باور و تفکراتی هستند؟ نتیجه بررسی ها نشان می دهد که در زمان آقا محمد خان قاجار برای تثبیت قدرت کلمه محمد بر روی سکه ها ضرب می-شده در صورتی که در دوره زندیه کلمه یاکریم بوده است و یا در حکومت فتحعلی شاه قاجار با استفاده از تعاملات بین المللی و نفوذ اروپاییان تحولاتی همچون ضرب تصویر شاه و شیر و خورشید به همراه تاج بر روی سکه ها ایجاد شده بود. در زمان محمد شاه با توجه به آشفتگی های سیاسی تصویر شیر ایستاده و شمشیر به دست به همراه هلال گیاهی دیده می-شود و همچنین در دوره محمد علی شاه قاجار با توجه به هرج و مرج سیاسی و نارضایتی مردم از کلماتی همچون غیرت و رشادت بر روی مسکوکات استفاده شده بود.

کلیدواژه ها:

دوره قاجار ، سکه ، ضرب ماشینی ، موزه شهرکرد