ارزیابی پیامدهای خزش شهری بر شهر و محیط پیرامون - مطالعه موردی: شهر تالش

گسترش فیزیکی پراکنده شهرها در دهه های اخیر تبدیل به الگوی مسلط توسعه شهری در جهان شده است، در چند سال اخیر انتقادات نسبت به این الگوی توسعه کالبدی-فضایی از سوی صاحب نظران افزایش یافته و تالش برای ایجاد تغییر در این الگوی توسعه شهری آغاز شده است. رشد لجام گسیخته و شتابان، بدون برنامه و نامنظم شهرها که از آن با عنوان پدیده خزش شهری یاد می شود، معضل سرسختی است که بعضا پیامدهای جبران ناپذیری را به همراه دارد. به منظور کنترل پدیده خزش شهری و مقابله با آثار منفی آن، شناسایی عوامل موثر در شکل گیری این پدیده و پیامدهای ناشی از آن بر شهر و محیط پیرامون ضروری است. مطالعه پیش رو تحقیقی توصیفی و کاربردی است و با هدف ارزیابی پیامدهای خزش شهر با استفاده از برخی شاخص های مرتبط با موضوع خزش شهری در شهر تالش به عنوان نمونه ی مطالعاتی انجام شده است. داده ها و اطلاعات مورد نیاز پژوهش را مجموعه ای از تصاویر ماهواره ای و نقشه ها و داده و اطلاعات توصیفی و کمی تشکیل می دهد. از جمله شاخص های منتخب که برای ارزیابی مورد استفاده قرار گرفته اند می توان به تغییرات اندازه شهر، تراکم ساختمانی، تراکم جمعیتی، میزان پراکندگی، تغییرات کاربری اراضی، قیمت زمین، و همچنین تغییر جمعیتی و کاربری اراضی در روستاهای پیرامون و ... اشاره کرد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد با گسترش بی رویه شهر شاخص های مورد سنجش، تغییرات زیادی را در دوره های مختلف تجربه کرده اند. به طور مثال مساحت شهر از ۳۵۳.۶۵ هکتار در سال ۱۳۶۵ به ۱۴۵۰.۸۲ هکتار در سال ۱۳۹۰ افزایش پیدا کرده است، که در فاصله سال های ۱۳۷۵-۱۳۹۰ حدود ۴۵.۸ درصد از رشد فیزیکی، مربوط به رشد جمعیت و ۵۴.۲ درصد رشد شهر مربوط به رشد افقی و پراکنده شهر بوده است همچنین خزش شهری در هر سه حالت پرش قورباغه ای، کم تراکم و خطی یا نواری اتفاق افتاده اما سهم حالت پرش قورباغه ای بیشتر از سایر حالت های بوده است.

کلیدواژه ها:

توسعه فیزیکی شهر ، خزش شهری ، پیامدهای خزش شهری