بررسی حقوق ساکنان در برابر طرح های توسعه شهری :نوسازی،بازآفرینی و تغییر کاربری ها (مطالعه موردی :مناطق ۲۲ )گانه تهران

روند توسعه شهری در تهران، بهویژه در قالب نوسازی، بازآفرینی و تغییر کاربریها، چالشهای متعددی در زمینه رعایت حقوق ساکنان ایجاد کرده است. هدف این پژوهش، بررسی میزان رعایت حقوق ساکنان در برابر این طرحها و تحلیل چالشهای قانونی، اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی مرتبط با آنهاست . این پژوهش از روش توصیفی-تحلیلی و رویکرد کیفی استفاده کرده است. دادههای پژوهش از دو منبع اصلی گردآوری شدهاند: (۱) مطالعات اسناد ی و کتابخانهای شامل بررسی قوانین شهری (ماده ۵ و ماده ۰۰۱)، گزارش های رسمی و مقالات علمی و (۲) دادههای میدانی حاصل از مصاحبههای نیمهساختار یافته با کارشناسان حقوقی و شهرسازی، مدیران شهری و ساکنان مناطق ۲۲ گانه تهران که تحت تاثیر مستقیم پروژههای توسعهای قرار گرفتهاند. داده های گردآوریشده با روش تحلیل محتوای کیفی بررسی و مقایسه شدهاند. نتایج نشان میدهد که با وجود وجود قوانین مشخص، اجرای آنها با چالش هایی مانند عدم شفافیت در تصمیمگیری، ضعف مکانیسمهای نظارتی، مشارکت حداقلی شهروندان و محدودیتهای قانونی در اعتراض به تغییرات شهری روبهروست. مصاحبه ها نشان دادند که ساکنان اغلب نسبت به تغییر کاربریها و پروژههای نوسازی، نارضایتی دارند و مکانیسمهای قانونی موجود را ناکارآمد میدانند. همچن ین، مشخص شد که پیامدهای اقتصادی و زیست محیطی این طرحها، مانند افزا یش هزینههای زندگی و کاهش کیفیت محیطزیست شهری، بر ساکنان فشار مضاعف وارد م یکند .بر اساس یافته ها، ضرورت اصالح قوان ین شهری، شفافسازی فرآیندهای تصمیمگیری، افزایش مشارکت شهروندان، تقویت نظارت بر اجرای قوانین و حمایت از ساکنان در برابر پیامدهای نامطلوب توسعه شهری مطرح میشود. پیشنهادها ی پژوهش شامل بازنگری در قوانین شهری، ایجاد نهادهای نظارتی مستقل، تقویت سازمانهای مردم نهاد و تدوین سیاستهای حمایتی برای گروههای آسیبپذیر است.

کلیدواژه ها:

حقوق ساکنان ، توسعه شهری ، نوسازی ، تغییر کاربری ، مشارکت شهروندی ، عدالت فضایی ، مناطق ۲۲ گانه تهران