مروری بر کاربرد طراحی بایومیمیکری در پایداری صنعت منسوجات

افزایش پیچیدگی سبک زندگی انسان معاصر و گسترش دامنه نیازهای متعدد او در تهیه منسوجات و همچنین دنباله روی بیش از پیش جوامع از صنعت مد، رشدی مضاعف را برای محصوالت نساجی رقم زده است که با پیشرفت روزافزون فناوری های مرتبط سرعتی فوق العاده یافته است. این گستردگی و رشد که تابع درگیر نمودن مواد، فرآیندها و منابع مختلفی است، هریک به نوعی تاثیرات زیست محیطی عدیده ای بر جای می گذارد که می توان د در سراسر چرخه طول عمر محصول نمود یابد. اگرچه در زمینه پایداری در این بخش تلاش های بسیاری صورت گرفته است، اما همچنان با چالش های بزرگی در پایدارسازی روبه رو است. بنابراین، رویکردی نوآورانه و زیست پایدار نیاز است تا از همان ابتدای طراحی یک محصول، اولویت را از مرتفع نمودن نیاز انسان، به مرتفع نمودن نیازهای انسان-طبیعت تغییر دهد. به گفته حامیان محیط زیست، رویکرد طراحی بایومیمیکری ۱ ظرفیت تحقق چنین عملکردی را دارد بایومیمیکری مطالعه ارگانیسم ها، رفتارها و اکوسیستم های طبیعی جهت ایجاد طرح های پایدارتر از نظر زیستی است که نقشی حیاتی در جستجوی ابزار و راهبردهای جدید برای حل مشکلات انسانی با تقلید از عناصر طبیعی دارد. این اصطلاح که نامی جدید برای توصیف عملکرد تقلید قدمت دار بشر از طبیعت است، به صورت فعال در تمام زمینه ها همچون معماری، طراحی صنعتی، طراحی منسوجات و حتی علوم رایانه ای به کار گرفته می شود و از رشد روزافزونی نیز برخوردار است، به خصوص حوزه منسوجات که بستر بسیار مناسبی برای بهره گیری از این دانش است. بر این اساس، در پژوهش حاضر با هدف بررسی نمونه های موجود از کاربرد بایومیمیکری در صنعت منسوجات، به صورت کیفی و به شیوه کتابخانه ای به مرور اسنادی از قبیل مقالات علمی، کتب و پایگاه های اینترنتی پرداخته شد و این نتیجه حاصل گشت که بایومیمیکری به عنوان یک رویکرد طراحی، ظرفیت های بسیاری در حوزه الیاف، رنگ، سطوح چندمنظوره و عایق حرارتی در نساجی دارد.

کلیدواژه ها:

بایومیمیکری ، پایداری ، طراحی محصول ، منسوجات ، نوآوری