مروری بر ساختار بازارهای سنتی به عنوان نمونه ای از فضاهای چند حسی

بازارهای ایرانی با ویژگیهایی که داشته اند همواره زبانزد جهانیان بوده است و نام آن به همه زبانهای دنیا درآمده است. بازارها از عناصر مهم و اصلی بافت تاریخی شهر، هستند، به طوری که بازار و حیات شهر به هم گره خورده و در موارد زیادی، شهرها با بازار معنای افتاده اند. هسته اولیه بازارها معموال در حوالی پرجنب وجوش ترین دروازه ها، شکل می گرفت می توان آغاز مراحل شکل گیری بازار را دوره ای که انسان موفق شد محصولات بیش از نیاز خود تولید کند و به فکر تبادل آن محصول با دیگر محصولات افتاد، دانست. بازارها، یکی از مهم ترین محورهای ارتباطی، اقتصادی و فرهنگی شهر بودند و نقش مهمی در حیات اجتماعی شهر داشتند. شکلگیری عناصر بازار و نیز روند توسعه ی آن؛ به کارکرد اصلی و میزان رشد اقتصادی و جمعیت شهر بستگی دارد. ایده ی معماری چندحسی، شاید در جهان معماری یک پارادایم جدید و معاصر به حساب آید اما در معماری ایرانی اسلامی نمونه هایی از کاربرد این معماری بسیار قبل تر از ارائه آن وجود دارد. ساخت باغهای ایرانی و بازارها نوعی از این معماری هستند. بازارهای سنتی با امکانات و موقعیت های گوناگونی که در اختیار انسان ها قرار می دادند تحقق بخش نوعی از معماری بودند که همه حواس انسان ها را درگیر خود می کرد. در این مقاله ضمن بررسی بازارهای سنتی، به بحث در رابطه با فضاهای چند حسی پرداخته شده است. روش تحقیق در این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی بوده و اطلاعات از طریق منابع کتابخانه ای جمع آوری شده است. طبق نتایج، بازارهای سنتی نمونه های از فضاهای چند حسی هستند که در آنها تمامی حواس انسان به طور کامل در درک فضا به کار گرفته می شود.

کلیدواژه ها:

بازارهای سنتی ، معماری ایرانی-اسلامی ، فضاهای چند حسی ، معماری حواس